Zorgen om woningaanbod in Overijssel

De provincie Overijssel werkt aan een nieuwe Omgevingsvisie. In de Omgevingsvisie zijn de ideeën en plannen beschreven voor hoe de fysieke leefomgeving er in 2030 (en verder) uit komt te zien. De provincie werkt deze visie uit in nauwe samenspraak met inwoners en andere stakeholders. De vraag is wat inwoners belangrijk vinden bij het inrichten van hun leefomgeving en op welke manier zij hierbij betrokken willen zijn. I&O Research voerde een enquête uit onder bijna 1.500 inwoners om de voorkeuren en wensen van de Overijsselse bevolking in kaart te brengen.

Gezonde, veilige en groene leefomgeving belangrijk

Een gezonde en veilige leefomgeving, de aanwezigheid van groen in de stad of het dorp en een aantrekkelijk landschap zijn voor Overijsselaars de belangrijkste aspecten van de leefomgeving. Minder belangrijk zijn economische aspecten als duurzame bedrijventerreinen en een sterke landbouwsector. Verder zijn er verschillen tussen stad en platteland te zien. Bewoners van steden hechten, zoals te verwachten is, meer belang aan levendige binnensteden en een goede bereikbaarheid met de fiets of het ov, terwijl men op het platteland een sterke landbouwsector en ‘goed noaberschap’ belangrijker vindt.

Te weinig aandacht voor passend woningaanbod

Het realiseren van een ‘passend woningaanbod’ springt eruit als een thema waarvoor de overheid volgens Overijsselaars te weinig aandacht heeft gehad en waarvan de ontwikkeling in de afgelopen jaren ongunstig is geweest (zie figuur 1 en 2). Met name jongeren tot 35 jaar en 50-64 jarigen vinden dat de overheid te weinig aandacht heeft besteed aan het creëren van een passend woningaanbod. De huidige krapte op de huizenmarkt, waardoor het lastig is om een geschikte, betaalbare woning te vinden, speelt hierin vermoedelijk een rol. ‘Waterveiligheid’, ‘bereikbaarheid’ en ‘beleefbare natuur’ zijn daarentegen thema’s waar volgens Overijsselaars per saldo te veel aandacht naar is uitgegaan. Op deze terreinen zien zij wel een verbetering.

Schone lucht en woongenot gaan voor economische groei

Omdat het maken van keuzes onvermijdelijk is bij de inrichting van de leefomgeving, zijn zestien dilemma’s in willekeurige volgorde aan inwoners voorgelegd. Over een aantal onderwerpen bestaat grote overeenstemming onder Overijsselaars (tabel 1). Het belang van schone lucht en rust gaat voor economische groei. Dezelfde voorkeur zien we bij de keuze voor het beschermen van woongenot, dat meer prioriteit krijgt dan het bevorderen van toerisme en de lokale economie. Een ander thema waarover veel overeenstemming bestaat, is de keuze voor het versterken van de dijken, ook als er af en toe water overheen slaat, in plaats van het verhogen van de dijken met het risico op een dijkdoorbraak.

Verdeeldheid over zonnevelden en concentratiebeleid voor winkels

Over een aantal andere kwesties zijn de meningen verdeeld. Dit geldt voor het plaatsen van zonnepanelen in het landschap, het vestigen van winkels, zoals mode-, elektronica- en doe-het-zelfzaken, op bedrijventerreinen en het gebruik van landbouwgrond voor andere doeleinden, zoals wonen, zonneparken of natuur. Ook bij de uitbreiding van infrastructuur ten koste van ruimte zien we dat de meningen uiteenlopen (zie tabel 2).

Samenhang met dieperliggende waarden en drijfveren

De keuzes voor de leefomgeving hangen mede samen met dieperliggende waarden en drijfveren uit het I&O Waardenmodel. Er zijn duidelijke patronen te zien, waarbij verschillen in waarden leiden tot andere keuzes, bijvoorbeeld waar het gaat om landschapsbehoud, het herbestemmen van landbouwgrond en het uitbreiden van infrastructuur. Zo vinden meer traditioneel ingestelde inwoners dat landbouwgrond uitsluitend voor landbouw moet worden gebruikt, terwijl veranderingsgezinde inwoners vaker voorstander zijn van functieverandering van landbouwgrond.

Vier op de tien Overijsselaars willen meepraten over ruimtelijk beleid

Vier op de tien Overijsselaars willen graag meepraten over het beleid voor hun leefomgeving. Een op de vijf inwoners vindt het voldoende om op de hoogte te worden gehouden. De rest laat het ruimtelijk beleid graag aan de provincie over. De bereidheid om mee te praten is het grootst onder mannen, jongeren en hoogopgeleiden.

Voorkeur voor laagdrempelige participatievormen

Het invullen van een enquête en het ontvangen van informatie via een nieuwsbrief of app zijn de meest genoemde manieren om mee te doen. Naarmate een participatievorm meer inspanning van de deelnemers vraagt, is de bereidheid om hieraan mee te doen kleiner. Een kwart van de Overijsselaars heeft in het afgelopen jaar daadwerkelijk meegedacht of -gewerkt aan de invulling van de leefomgeving. Mannen hebben dit vaker gedaan dan vrouwen, en ouderen vaker dan jongeren.

Omgevingsvisie onbekend

De Omgevingsvisie is nog weinig bekend bij de Overijsselse bevolking: vijf procent van de inwoners weet wat de Omgevingsvisie inhoudt en nog eens 22 procent heeft er weleens van gehoord, zonder precies te weten wat het inhoudt. De onbekendheid is tamelijk algemeen: er zijn weinig verschillen naar leeftijd, opleiding en interesse in de provinciale politiek.

Input voor nieuwe Omgevingsvisie

De inzichten uit dit inwonersonderzoek worden door de provincie Overijssel gebruikt bij het opstellen van een nieuwe Omgevingsvisie. Het rapport is als onderdeel van een bredere evaluatie van de Omgevingsvisie gedeeld met Provinciale Staten van Overijssel. De resultaten van deze evaluatie zijn besproken in de vergadering van de Commissie Ruimte & Water op 13 januari jl. De stukken en het videoverslag van deze vergadering vindt u hier (zie agendapunt 3: Gespreksnotitie Herziening omgevingsvisie op maat naar beleid).

Verantwoording

I&O Research heeft in opdracht van de provincie Overijssel een online onderzoek uitgevoerd onder 1.478 inwoners van Overijssel, een respons van 54 procent. De vragenlijst is uitgezet in het I&O Research Panel en kon worden ingevuld tussen 2 en 13 september 2020. De resultaten zijn gewogen op geslacht, leeftijd, regio, opleiding en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2017, zodat de uitkomsten op deze achtergrondkenmerken representatief zijn voor alle inwoners van Overijssel (18+).

Het volledige rapport kunt u hier downloaden.