Zorg voor de kinderen ook tijdens lockdown vooral bij moeder

Overview

In Nederland neemt de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen toe na de geboorte van kinderen (Portegijs & Van den Brakel, 2018). Vaders besteden gemiddeld meer tijd aan betaald werk en moeders aan de zorg voor kinderen en het huishouden. Specifiek voor thuiswerkende ouders leek deze ongelijkheid toe te nemen tijdens de lockdown in de coronacrisis. Na het sluiten van de scholen en de kinderopvang zijn thuiswerkende moeders vanaf april minder gaan werken en meer tijd gaan besteden aan de (extra) zorg voor kinderen dan thuiswerkende vaders. Als deze moeders blijvend meer gaan zorgen voor kinderen, kan dit ook gevolgen hebben voor de inkomensongelijkheid tussen vaders en moeders. Uit empirisch onderzoek blijkt namelijk dat extra tijdsbesteding aan zorg voor de kinderen gepaard gaat met een lager inkomen (e.g. Shirley en Wallace, 2004; Noonan, 2001).

Een belangrijke kanttekening is wel dat wij hier specifiek inzoomen op thuiswerkende vaders en moeders. De algemene verschillen tussen vaders en moeders nemen mogelijk juist af. Zo hebben veel moeders een cruciaal beroep (in bijv. de zorg), waardoor juist de vader genoodzaakt kan zijn om extra zorgtaken op zich te nemen (Yerkens et al., 2020). Het is daarom vooralsnog onduidelijk of de coronacrisis de bestaande genderongelijkheden zal vergroten of juist verkleinen.

Studie

Vanwege de coronamaatregelen bleef Nederland vanaf half maart zoveel mogelijk thuis. Dit betekende niet alleen dat werkend Nederland (meer) thuis werkte, maar ook dat een groot deel van de werkenden dat moest doen terwijl ook de kinderen thuis waren.

SEO Economisch Onderzoek en I&O Research onderzochten samen de effecten van de lockdown op de tijdsbesteding van thuiswerkers en meer specifiek op de tijdsbesteding van degenen met inwonende kinderen.

Wat blijkt: het traditionele beeld – dat moeders meer tijd kwijt zijn aan de zorg voor de kinderen – werd tijdens de lockdown versterkt. Moeders besteedden in deze periode meer tijd aan de zorg voor hun kinderen dan vaders er ervoeren een slechtere balans tussen werk en privé.

Nederlanders die tijdens de lockdown (meer) zijn gaan thuiswerken, werkten voorafgaand aan de coronacrisis (januari 2020) wekelijks gemiddeld 7,5 uur thuis. Tijdens de eerste weken van de lockdown (april 2020) nam dit toe tot maar liefst 29 uur per week. Dit leidde tot een grote verschuiving in de tijdsbesteding van deze groep thuiswerkers. We zoomen in op de gemiddelde tijdsbesteding van deze groep vóór de coronacrisis (januari 2020) en tijdens de eerste weken van de zogenaamde lockdown (april 2020).

Veranderingen in tijdsbesteding

In grafiek 1 valt op dat thuiswerkers hun tijd anders gingen besteden tijdens de lockdown. Zo besteedde men (logischerwijs) minder tijd aan woon-werkverkeer (ruim 4 uur per week). Daarnaast werkte men gemiddeld genomen wekelijks ook iets minder lang. De bespaarde tijd besteedden thuiswerkers aan zorg voor kinderen, het huishouden, slapen en vrijetijdsbesteding.

Thuiswerkende ouders met inwonende kinderen

In lijn der verwachting verrichten thuiswerkende ouders mét inwonende kinderen tijdens de lockdown gemiddeld minder betaald werk en besteedden ze meer tijd aan de zorg voor hun kinderen. Dit komt mogelijk door het wegvallen van de kinderopvang en het geven van thuisonderwijs. Thuiswerkers zónder kinderen hielden vooral veel tijd over voor vrijetijdsbesteding, wat nauwelijks gold voor degene met kinderen.

Opvallend is dat dit effect – afname in betaald werk, toename in zorg voor kinderen – in sterkere mate geldt voor moeders dan voor vaders (grafiek 3). In vergelijking met vaders zijn moeders veel meer tijd gaan besteden aan de zorg voor hun kinderen en minder aan betaald werk. Dit bevestigt de traditionele rolpatronen tussen ouders waarbij moeders een groter deel van de zorg voor de kinderen op zich nemen en vaker in deeltijd gaan werken. Verder komt in het onderzoek naar voren dat moeders minder slaap krijgen en meer in het huishouden doen als gevolg van (meer) thuiswerken. Let wel: de uitkomsten bij de vergelijking tussen vaders en moeders zijn gebaseerd op een klein aantal respondenten.

Thuiswerkende moeders werkten gemiddeld genomen tijdens de lockdown zo’n 2 uur minder dan voor de lockdown. Thuiswerkende vaders werkten gemiddeld 1 uur minder dan voor de lockdown. Desondanks ervoeren juist thuiswerkende moeders vaker een slechtere balans tussen werk en privé (42% – grafiek 5), dan vaders (30% – grafiek 4).

Verantwoording

Dit onderzoek vond plaats van donderdag 2 juli tot maandagochtend 6 juli 2020. Er werkten in totaal 1.208 Nederlanders mee aan het onderzoek.

De resultaten zijn gewogen op geslacht, leeftijd, opleiding, regio en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 en daarmee representatief voor Nederlanders van 18 jaar en ouder op deze kenmerken. Van de deelnemers vielen 341 personen onder de doelgroep die (meer) is gaan thuiswerken tijdens de lockdown.

Deelnemers zijn afkomstig uit het I&O Research Panel. Hen is gevraagd om een globale tijdsindeling van een ‘normale’ week te maken. Daarbij is onderscheid gemaakt tussen de situatie vóór de uitbraak van het coronavirus (januari 2020) en tijdens de lockdown (april 2020).

Bronvermelding

Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron (I&O Research en SEO) duidelijk wordt vermeld.

Literatuur

Portegijs, W., & van den Brakel, M. (2018). Emancipatiemonitor 2018. (S. Cornelissen, Ed.),

Emancipatiemonitor: 2018. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek en Sociaal en Cultureel

Planbureau. Retrieved from https://digital.scp.nl/emancipatiemonitor2018/

Shirley, C. & Wallace, M. (2004). Domestic work, family characteristics, and earnings: reexamining gender and class differences. Sociological Quarterly, 45, 663-690.

Noonan, M. (2001). he Impact of Domestic Work on Men’s and Women’s Wages. Journal of Marriage and Family, 63(4), 1134–45.

Yerkes, M. et a. (2020). Werkende ouders in tijden van Corona. Meer maar ook minder genderongelijkheid.