Nederlanders: hardere aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag nodig

Op 13 januari 2023 is het Nationaal Actieprogramma ‘Aanpak Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag en Seksueel Geweld’ gelanceerd. Dit actieprogramma wordt gecoördineerd door het ministerie van OCW en het ministerie van SZW. I&O Research voerde in opdracht van deze ministeries een publieksmonitor uit. In dit onderzoek werd aan de hand van een vragenlijst onderzocht wat het sentiment rond deze thematiek is onder Nederlanders van 18 jaar en ouder. Er is gevraagd naar wat men schaart onder grensoverschrijdend gedrag, hoe groot men het probleem vindt en hoe men handelt wanneer men met dit soort gedrag in aanraking komt. Een tweede doel van het onderzoek was het identificeren van groepen Nederlanders die min of meer hetzelfde over dit onderwerp denken.

Drie op vier vrouwen maakten seksueel grensoverschrijdend gedrag mee

Gemiddeld genomen benoemen veruit de meeste Nederlanders (meer dan 90%) een handeling als grensoverschrijdend wanneer dit fysieke vormen aanneemt, zoals zoenen of aanraken tegen de wil van een ander. De helft van de Nederlanders (48%) zegt ook wel te twijfelen of sommige handelingen seksueel grensoverschrijdend zijn. Twijfelaars aarzelen voornamelijk over staren, ongewenste seksueel getinte of flirterige grappen en opmerkingen maken, iemand naroepen of nafluiten op straat. Dit zijn vooral de handelingen die in een grijs gebied vallen. Wanneer gevraagd naar de ervaringen, zegt de helft van de Nederlanders zelf wel eens te maken te hebben gehad met gedrag dat zij zelf als seksueel grensoverschrijdend gedrag bestempelen. Onder vrouwen (73%) is dit veel hoger dan mannen (23%).

Figuur 1 Wat valt volgens u onder seksueel grensoverschrijdend gedrag? (meerdere antwoorden mogelijk)

Seksueel grensoverschrijdend gedrag harder aanpakken

Vier op de tien Nederlanders denken dat seksueel grensoverschrijdend gedrag de afgelopen vijf jaar is toegenomen. Een bijna even grote groep (36%) denkt dat dit gelijk is gebleven en een kleine groep (6%) denkt dat het is afgenomen. De meerderheid van de Nederlanders (57%) ziet seksueel grensoverschrijdend gedrag als een groot probleem in Nederland. Bijna zeven op de tien Nederlanders (68%) zijn van mening dat dit gedrag harder moet worden aangepakt in Nederland.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag leidinggevende aankaarten is moeilijk

Als het gaat om iemand aanspreken op seksueel grensoverschrijdend gedrag, vindt men het over het algemeen makkelijker om dat bij een vriend of vriendin te doen, dan bij een onbekende. Dit blijkt onder andere uit een aantal voorgelegde scenario’s: Nederlanders vinden het vooral moeilijk om actie te ondernemen wanneer iemand op straat wordt lastiggevallen door nafluiten of opmerkingen en/of wanneer een onbekende tijdens het uitgaan bij een ander blijft aandringen om te zoenen. Ook het ondernemen van actie tegen een manager die ongepaste seksueel getinte grappen maakt op de werkvloer, behoort tot de top drie moeilijkste situaties. Actie ondernemen wanneer een vriend of vriendin bepaald seksueel grensoverschrijdend gedrag vertoont op social media en tijdens het uitgaan wordt relatief vaker als makkelijk(er) gezien.

Nederlanders in segmenten

Op basis van de resultaten is een analyse uitgevoerd om Nederlanders met vergelijkbare standpunten in groepen in te delen. Hieruit volgen vijf ‘typen’ Nederlanders, namelijk:

1. Zij die handelen zoals sociaal wenselijk is;
2. Zij die een afstand lijken te voelen tot het onderwerp;
3. Zij die onzeker lijken over hoe te handelen;
4. Zij die bewust bezig zijn met het onderwerp;
5. Zij die in zijn geheel onbekend lijken met het thema.

In het rapport (hoofdstuk 5) is opgenomen wat de meest voorkomende achtergrondkenmerken van deze groepen zijn. Het rapport kunt u hier vinden.

Het rapport

Download hier het hele rapport.

Verantwoording

Voor dit onderzoek is er een vragenlijst uitgezet in het I&O Research Panel onder Nederlanders van 18 jaar en ouder. Zij konden via een persoonlijke e-mailuitnodiging de vragenlijst online invullen. Voor dit onderzoek zijn 6.000 Nederlanders van 18 jaar en ouder aangeschreven. In totaal vulden 2.705 Nederlanders de vragenlijst in. De vragenlijst kon ingevuld worden van 20 februari tot en met 26 februari 2023. Op de uitkomsten van het onderzoek is een weging toegepast, waarbij is gewogen op geslacht, leeftijd, opleiding, regio en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021. De resultaten zijn – voor wat betreft deze achtergrondkenmerken – representatief voor de Nederlandse bevolking (18+)