Vaccinatietoegangsbewijs bestendigt kloof tussen gevaccineerden en niet-gevaccineerden

84 procent volledig gevaccineerd

In totaal geeft 86 procent van de Nederlanders in dit onderzoek (dat liep tot 13 september) aan een vaccin te hebben gekregen, waarvan 84 procent volledig gevaccineerd is en 2 procent een afspraak heeft staan voor een tweede prik. Dit is een hoger percentage dan het RIVM (tot 5 september) registreerde. RIVM: “Naar schatting heeft 85,4% van alle 18-plussers een eerste vaccinatie ontvangen en is 77,1% volledig gevaccineerd.” [1]

[1] Bron RIVM: https://www.rivm.nl/covid-19-vaccinatie/cijfers-vaccinatieprogramma
Een verklaring voor dit verschil kan zijn dat ons onderzoek een week recenter is. Een aanvullende verklaring waarom dit in ons onderzoek iets hoger uitkomt dan terecht is, is omdat er sprake is van nauwkeurigheidsmarges: bij n=2.200 en een uitkomst van 86 procent is er sprake van een marge van plus of min 1,6 procent.   

Niet-gevaccineerden: ik vertrouw het niet

Ongeveer een op zeven Nederlanders (14%) is dus niet gevaccineerd, heeft ook geen afspraak gemaakt of wil het niet zeggen. Van deze groep zegt het merendeel het ook niet van plan te zijn (77% waarschijnlijk of zeker niet). 

De belangrijkste redenen om zich niet te willen laten vaccineren zijn ten opzichte van twee maanden geleden weinig veranderd: “Ik weet niet wat de langetermijneffecten zijn van het vaccin” (67%) en “Dit vaccin is er te snel, ik vertrouw het niet” (64%). Daarna volgen een gebrek aan vertrouwen in farmaceutische bedrijven (47%) en de overheid (44%) en angst voor de bijwerkingen (42%).

Acht op tien niet-gevaccineerden voelen vaccinatiedwang; ruim derde vervelende ervaringen

Op de vraag aan niet-gevaccineerden die niet van plan zijn zich te vaccineren “In welke mate ervaart u vaccinatiedwang?” antwoordt 61 procent ‘sterk’ en 20 procent ‘een beetje’.  
Aan degenen die zich (nog) niet hebben laten vaccineren vroegen we of ze daar vervelende situaties of nadelen door ervaren. Ruim een derde (38%) antwoordt daarop bevestigend.
Uit de toelichtingen op deze vraag komen twee soorten antwoorden naar voren:

• Men voelt zich gediscrimineerd omdat ze voor sommige zaken worden buitengesloten
• Ze vinden het vervelend dat ze als ‘wappies’ worden beschouwd (terwijl ze zelf vinden dat ze goede redenen hebben om zich niet te vaccineren). 

Ook de media spelen hierin een rol, zoals iemand naar voren brengt:
“Dat ze op het nieuws steeds zeggen die zich niet laat vaccineren complotdenkers zijn. En het vaccinatiepaspoort is dus discriminatie.”

Derde prik: acht op tien zeggen waarschijnlijk ‘ja’

Als de regering besluit dat nog een derde vaccinatie gehaald moet worden, zou 57 procent van degenen die nu gevaccineerd zijn of het van plan zijn dat zeker gaan doen en nog eens 22 procent waarschijnlijk wel.

Al dan niet vaccineren roept discussie op

Het al dan niet laten vaccineren heeft tot veel gespreksstof geleid. Acht op tien Nederlanders zeggen hierover te hebben gesproken (vooral met familieleden, vrienden en collega’s). 
Doorgaans middels rustige gesprekken (61%), soms leidde dit tot pittige discussies (21%) of zelfs conflicten (4%).
Mensen die zich (nog) niet lieten vaccineren of daar laat mee zijn melden meer en heftiger gesprekken dan degenen die al volledig gevaccineerd zijn. Mensen die zich nog niet hebben laten vaccineren kregen veelvuldig te maken met anderen die hen probeerden te overtuigen dit wel te doen (30% had hier gesprekken over). Een kwart (27%) van de volledig gevaccineerden zegt te hebben geprobeerd anderen te overtuigen dat te doen.
Het merendeel (71%) zegt overigens dat ze gesprekken hadden die niet per se ging om overtuigen, maar dat het meer een uitwisseling van argumenten was.

Ook over de vraag “hoe om te gaan met wel/niet gevaccineerden” spreken veel Nederlanders met elkaar, maar minder dan over de vraag of er gevaccineerd moet worden. Zes op tien (62%) praatten hier over, de helft had hier rustige gesprekken over (50%), al zien we ook hier dat degenen die zich nog niet gevaccineerd hebben hier vaker pittig over discussieerden. 

Scherpe kloof tussen gevaccineerden en niet-gevaccineerden

We legden een tiental stellingen voor m.b.t. het vaccinatiebeleid. Het beeld dat er uit naar voren komt is tweeledig:

• Ja, het al dan niet vaccineren moet een vrije keuze blijven (60% is het hier mee eens)
• Maar maatregelen die gevaccineerden meer vrijheden en rechten geven worden in meerderheid onderschreven (coronapas in horeca of bioscoop)

In onderstaande figuur is de kloof tussen gevaccineerden en niet-gevaccineerden goed zichtbaar. Ook gevaccineerden vinden overwegend dat het al dan niet vaccineren een vrije keuze moet blijven (55%) – niet-gevaccineerden vinden dat in 94% van de gevallen. Maar over alle maatregelen die nu worden overwogen denken gevaccineerden en niet-gevaccineerden diametraal anders.
Bijna twee derde van de gevaccineerden (64%) zou het terecht vinden als mensen pas na het tonen van een “coronatoegangsbewijs” een café of restaurant in mogen[2], maar van de niet-gevaccineerden vindt slecht 7 procent dat. Hetzelfde patroon bij de bioscoop: 67% versus 7%.

[2] Info gegeven: “Met coronatoegangsbewijs laat men zien dat men gevaccineerd of getest is, of in bezit is van herstelbewijs (afgelopen 6 maanden ziek geweest)”

Onderzoeksverantwoording

Dit onderzoek vond plaats van vrijdagmiddag 10 tot maandagochtend 13 september 2021. Er werkten in totaal 2.207 Nederlanders van 18 jaar of ouder mee aan dit onderzoek. Het grootste deel hiervan (n=1.995) is afkomstig uit het I&O Research Panel en 212 respondenten vulden de vragenlijst in via het panel van PanelClix.

De onderzoeksresultaten zijn gewogen op geslacht, leeftijd, regio, opleidingsniveau en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021. De weging is uitgevoerd conform de richtlijnen van de Gouden Standaard. Hiermee is de steekproef representatief voor de kiesgerechtigde Nederlandse inwoners (18+), voor wat betreft deze achtergrondkenmerken. Bij onderzoek is er sprake van een betrouwbaarheidsinterval en onnauwkeurigheidsmarges. In dit onderzoek gaan we uit van een betrouwbaarheid van 95 procent. Bij een steekproef van n=2.000 en een uitkomst van 50 procent is er sprake van een foutmarge van plus of min 2,2 procent.

Volledige rapport

Download hier het volledige rapport in pdf (opent op een nieuw tabblad).