Twentse hightechstartups profiteren van clustering
Hightechstartups kunnen zich in Twente goed ontwikkelen tot volwassen ondernemingen. Dit blijkt uit onderzoek van Hendrik Nijenhuis van I&O Research dat hij deed voor zijn master Economische Geografie. Zoals ook in de Tubantia is te lezen, concludeert Nijenhuis: “Regionale clustering van hightechbedrijven draagt positief bij aan de overlevingskans van hightechstartups in Twente”.
HTSM-sector sterk vertegenwoordigd in Twente
Binnen de High Tech Systemen en Materialen (HTSM) sector staan bedrijfsactiviteiten centraal die gericht zijn op ontwikkeling, vervaardiging en onderhoud van onder andere apparaten, machines en robots. Deze sector is met bijna 3.000 bedrijven en ruim 28.000 banen van grote betekenis voor de Twentse economie. In vergelijking met andere regio’s in Nederland beschikt Twente met een specialisatiegraad van 1,4 over een groot aandeel HTSM-banen. Dit geldt ook voor de regio’s Delft en Westland, IJmond, Zuidoost-Noord-Brabant en de Achterhoek (zie figuur 1). De hoge specialisatiegraad in Twente speelt een belangrijke rol bij de regionale werkgelegenheid, spin-offdynamieken, het aantrekken van nieuwe bedrijven en de ontwikkeling van innovaties. Bovendien telt de regio momenteel meerdere bekende kennishubs, zoals Kennispark Twente in Enschede en het High Tech Systems Park in Hengelo.
Figuur 1
Specialisatiegraad HTSM-sector per regio
Binnen Twente beschikken Hengelo, Haaksbergen, Almelo en Oldenzaal over de sterkste vertegenwoordiging van de HTSM-sector (zie figuur 2). Na Hengelo en Almelo beschikt de gemeente Enschede over de meeste HTSM-banen in de regio. Toch is in Enschede het aandeel HTSM-banen ten opzichte van de totale werkgelegenheid niet opvallend hoog. Een verklaring hiervoor is het grote aantal arbeidsplaatsen in andere sectoren (onderwijs, zorg en overheid) als gevolg van de regionale functie van de gemeente.
Figuur 2
Specialisatiegraad HTSM-sector van Twentse gemeenten
Overlevingskans in Twentse HTSM-sector groot
Uit het onderzoek van Nijenhuis blijkt dat de Twentse bedrijven in de HTSM-sector vrijwel elk jaar een hogere kans hadden om te overleven dan bedrijven in andere sectoren. Figuur 3 laat zien dat de kans dat een HTSM-startup na vijf jaar nog bestaat zo’n 65% en na 20 jaar zo’n 40% is. De curve van de HTSM-bedrijven ligt gedurende deze hele periode hoger dan andere bedrijven. Ook hadden Twentse startups in de HTSM-sector in hun eerste jaar met afgerond 91% een significant hogere overlevingskans dan startups in andere sectoren.
Figuur 3
Curve overlevingskans HTSM-sector ten opzichte van andere sectoren
Overlevingskans op HTSM-hubs hoger
Uit het onderzoek blijkt ook dat HTSM-bedrijven die in hun beginjaar op een HTSM-bedrijventerrein zijn gevestigd ieder jaar 25% minder kans hadden om te beëindigen dan HTSM-bedrijven die elders zijn gestart. Bovendien hadden HTSM-startups die in hun opstartjaar gevestigd waren op een HTSM-hub gedurende hun opstartfase een significant hogere overlevingskans dan HTSM-startups die elders gevestigd waren. Figuur 4 laat zien dat de kans dat een HTSM-startup die gestart is op een HTSM-bedrijventerrein na 10 jaar nog bestaat zo’n 60% en na 20 jaar zo’n 45% is.
Figuur 4
Curve overlevingskans van ligging op HTSM-bedrijventerrein
Bedrijfsspecifieke kenmerken medebepalend voor succes van startup
Op basis van interviews met vertegenwoordigers van HTSM-bedrijven ontstaat het beeld dat regionale clustering positief bijdraagt aan de mate waarin Twentse HTSM-startups zich kunnen ontpoppen tot volwassen ondernemingen. Zo gaven meerdere vertegenwoordigers aan dat een nauwe samenwerking met andere HTSM-bedrijven uit de regio een belangrijke ontwikkeling is geweest voor het doorkomen van hun opstartfase. Uit het onderzoek blijkt ook dat de vestiging op een HTSM-bedrijventerrein in het opstartjaar een positief effect heeft op de overlevingskans van HTSM-startups. Hierbij is medebepalend of de HTSM-startup beschikt over een goede basis, zoals een goed startkapitaal en een fatsoenlijk zakelijk netwerk.
Binnen Twente blijken HTSM-startups te profiteren van een grote ‘pool’ aan toeleverende HTSM-bedrijven in de regio. “Beleidsmakers en investeerders kunnen effectief startups in de HTSM-sector ondersteunen door netwerken en ontmoeting te bevorderen en matches te creëren tussen (potentiële) startups en voor hen relevante afnemers, leveranciers en financiers”, concludeert Nijenhuis.
Verantwoording van het onderzoek
In het onderzoek staan HTSM-bedrijven centraal die tussen 1997-2017 in Twente zijn opgericht. Op basis van een longitudinaal databestand van bijna 70.000 bedrijven, waarvan ruim 3.000 HTSM-bedrijven, is een overlevingsanalyse uitgevoerd. De vestigingsregisters van het Landelijke Informatie Systeem Arbeidsplaatsen (LISA) vormen de bron van deze analyse. De overlevingsanalyse geeft inzicht in de mate waarin startups in de HTSM-sector zich ontwikkelen tot volwassen ondernemingen. Ook is in beeld gebracht in hoeverre dit wordt beïnvloed door clustering op bedrijventerreinen. Hiervoor zijn aanvullende interviews gehouden met enkele vertegenwoordigers van Twentse HTSM-bedrijven. Bedrijvenparken waar over de gehele onderzoeksperiode 1997-2017 meer dan twintig hightechbedrijven waren gevestigd, worden gezien als een HTSM-bedrijventerrein.