Scenario’s voor communicatie van gemeenteraad en provinciale staten
Sinds de invoering van het dualisme kunnen gemeenteraden en Provinciale Staten eigen communicatiebeleid voeren. Aanvankelijk stond daarin informatieverschaffing centraal. Tegenwoordig wordt steeds vaker ingezet op strategisch communicatiebeleid. In de praktijk blijkt dat gemeenteraden en Provinciale Staten hun communicatiefunctie op uiteenlopende manieren vormgeven. Een combinatie van twee achterliggende dimensies die fundamenteel zijn voor de communicatie leidt tot vier scenario’s die als hulpmiddel kunnen dienen bij de wijze deze volksvertegenwoordigende organen communiceren met hun politieke omgeving.
Mate van dualisering
De eerste dimensie heeft betrekking op de mate waarin de politieke praktijk is gedualiseerd (of zo men wil, de mate waarin de de Raad of PS zich gedualiseerd willen opstellen). In een weinig gedualiseerde opstelling staat eenheid en samenwerking tussen met het bestuur centraal. Er worden dan weinig moties ingediend. Het aantal initiatiefvoorstellen vanuit de Raad of PS is gering. Er is een brede coalitie. Als Raad of PS kiezen voor een sterk gedualiseerde opstelling, dan komt de eigen agenda centraal te staan. Daardoor worden regelmatig moties ingediend en initiatiefvoorstellen ontwikkeld.
Het kiezersmandaat
De tweede dimensie heeft betrekking op de visie van het volkvertegenwoordigende orgaan op het kiezersmandaat. In de klassieke opvatting zijn de statenleden gelegitimeerd door de verkiezingen en leggen zij na vier jaar opnieuw verantwoording af aan de kiezer. Ze kunnen dan al dan niet herkozen worden. De behoefte aan tussentijds contact met de kiezer omwille van de legitimatie is vrijwel afwezig. In de eigentijdse opvatting van het kiezersmandaat moet de volksvertegenwoordiger zich ook tussentijds tot de kiezer wenden. In deze visie op de volksvertegenwoordigende rol is een frequenter contact met het electoraat noodzakelijk om het mandaat te herbevestigen.
| Weinig dualisering | Veel dualisering | |
| Klassiek mandaat | 1. Eigen rol Raad en PS in communicatie beperkt, weinig noodzaak tot vergroten bestaande capaciteit. Business as usual. | 3. Raad en PS meer in het nieuws doordat er vaker stevige debatten worden gevoerd. Raad en PS voert via de griffie een eigen zendergericht communicatiebeleid. |
| Modern mandaat | 2. Raad en PS doet vaker mee met interactieve projecten, maar profileren zich niet sterk als instituut maar als onderdeel van de provincie. Raad en PS liften meer met met de communicatie van het bestuur. | 4. Raad en PS organiseen zelf allerlei interactieve projecten met burgers en zijn zelf actief op social media en websites. Meer ontvangergerichte communicatie. |
Op basis van de scenario’s kan het communicatiebeleid van de raad of provinciale staten op hoofdlijnen worden vastgesteld. Daarbij zou de variant moeten worden gekozen die het best aansluit bij een gedeelde visie op hoe de raad of PS willen functioneren. Een eensluidende visie is hierbij noodzakelijk. Het zal in de praktijk mogelijk niet eenvoudig blijken om hierover een raads- of PS-breed standpunt te vormen. De grootste uitdaging is dan ook te voorkomen dat de discussie over de communicatievisie van de lokale en provinciale volksvertegenwoordiging een politieke wordt.