Regionaal vrijetijdsbeleid als Matroesjkapop

Steeds meer gemeenten en regio’s zien het (economische) belang in van de vrijetijdssector voor de gemeente of regio. Dit geldt ook voor het Stadsgewest Haaglanden. Sinds 2002 heeft het Stadsgewest een regionaal leisurebeleid. Na evaluatie van dit beleid in 2007 is gebleken dat er behoefte is aan herziening van het regionale leisurebeleid. Een belangrijke eerste stap in de ontwikkeling van een nieuw leisurebeleid is een inventarisatie van het huidige aanbod van vrijetijdsvoorzieningen in de regio. I&O Research heeft daarom samen met prof. dr. Gert-Jan Hospers in het voorjaar van 2010 een aanbodinventarisatie uitgevoerd voor het Stadsgewest Haaglanden, die onder meer inzicht biedt in de kernkwaliteiten van het Stadsgewest voor wat betreft de vrijetijdssector.

Aanbodinventarisatie
In samenspraak met het Stadsgewest is gekozen om voor de aanbodinventarisatie een brede definitie van de vrijetijdssector te hanteren, waarbij een inventarisatie is gemaakt van alle vrijetijdsvoorzieningen in de regio op het gebied van: 

• recreatie: kunst & cultuur, entertainment, attracties, natuur en monumenten; 
• toerisme: verblijfsaccommodaties (hotels, vakantiewoningen, kampeerterreinen, bed & breakfasts); 
• sport: wellness, topsport passief (stadions) en ongeorganiseerde breedtesport.

Spreiding vrijetijdsaanbod
Met behulp van kaartmateriaal is de spreiding van het vrijetijdsaanbod naar sector geografisch weergegeven. Naast het in kaart brengen van het aanbod, is ook de vraag naar vrijetijdsvoorzieningen van belang. Hiervoor is een inventarisatie van het aantal bezoekers uitgevoerd. De reikwijdte (lokaal/regionaal, nationaal of internationaal) en het aantal bezoekers dat op een vrijetijdsvoorziening afkomt, is zeer divers. Elke voorziening heeft een eigen doelgroep en -bereik, waarbij attractiepark Duinrell de onbetwiste koploper van regio Haaglanden is als het gaat om bezoekersaantallen.
Tenslotte is door middel van werkgelegenheidscijfers (op basis van de landelijke Toerisme en Recreatie Standaard) en bijbehorende omzetcijfers meer duiding gegeven aan de omvang en ontwikkeling van de vrijetijdssector in de regio.

Verschillende voorzieningen, verschillende doelgroepen
Het aanbod vrijetijdsvoorzieningen in de regio Haaglanden kent een brede samenstelling. In de ontwikkeling en uitvoering van een regionaal vrijetijdsbeleid is een vergelijk te trekken met een Russische Matroesjkapop: in elke pop zit weer een andere pop verborgen. Buitenlandse toeristen zien vaak de grootste pop (vrijetijdsvoorzieningen met een internationale uitstraling, zoals kunstmusea en historische monumenten), terwijl voor inwoners de kleinste pop (vrijetijdsvoorzieningen met een stedelijke verzorgingsfunctie, zoals sportcentra en bioscopen) belangrijk is.

Een regionaal vrijetijdsbeleid is kansrijk wanneer het zich richt op de verschillende poppen in de Matroesjkapop, waarbij op elk niveau een afweging kan worden gemaakt tussen collectieve (regionale) en eigen (gemeentelijke) belangen.
Bij de 9 gemeenten, behorende tot het Stadsgewest Haaglanden, ligt nu de uitdaging om samen tot een nieuw leisurebeleid te komen. De door I&O Research uitgevoerde aanbodinventarisatie vormt hierbij een belangrijk uitgangspunt.