Overeenkomsten en verschillen tussen digitale gemeentepanels en access panels
Het zal niemand ontgaan zijn dat het aantal onderzoeken op het internet snel groeiend is en er wordt zelfs al verondersteld dat het de traditionele methodes van data verzameling geheel zal vervangen. Veel online onderzoek wordt tegenwoordig uitgevoerd met behulp van online onderzoekspanels. In 2006 telde Nederland zelfs al meer dan 25 online research panels. Naast deze research panels ontdekken steeds meer grote organisaties en gemeenten de mogelijkheden van online onderzoek en richten hun eigen burgerpanel op om zo de mening van de burger te peilen.
Bij een burgerpanel draait het bij respondenten voornamelijk om de maatschappelijke betrokkenheid en omdat zij graag hun mening willen geven. De werving geschiedt meestal door burgers uit een steekproef aan te schrijven. De belangrijkste redenen voor respondenten om zich op te geven voor een access panel daarentegen is omdat zij het leuk vinden, om geld te verdienen en ook om hun mening over bepaalde onderwerpen te geven.
I&O Research beheert een aantal burgerpanels voor diverse overheden (zie ook www.interviewunit.nl/panels). Daarnaast voert I&O Research dataverzamelingsprojecten uit waarbij wordt samengewerkt met het access panel van PanelClix. In het afgelopen jaar is het panel door I&O Research gebruikt voor onder andere een onderzoek onder weggebruikers van de Ring A10 rondom Amsterdam, voor een onderzoek onder waterrecreanten en inwoners van de provincie Limburg.
Om te kijken of er verschillen bestaan tussen een peiling in een burgerpanel en een accesspanel hebben PanelClix en I&O Research een onderzoek uitgevoerd. Een vragenlijst is gelijktijdig uitgezet onder panelleden van het Enschedepanel en onder panelleden van PanelClix die in Enschede wonen. Het aantal respondenten dat heeft meegewerkt binnen het Enschedepanel bedraagt 692. Binnen PanelClix hebben 444 respondenten aan het onderzoek meegewerkt.
Onderstaande de belangrijkste uitkomsten.
Steekproef
Er zijn enkele verschillen waar te nemen in de samenstelling van de steekproef van beide panels. Zo heeft het Enschedepanel meer hoger opgeleiden en meer samenwonenden. Het percentage mannen en vrouwen dat heeft meegewerkt aan het onderzoek is evenredig in beide panels. Verder ligt de gemiddelde leeftijd van de respondenten uit het Enschedepanel met een gemiddelde van 44,5 jaar iets hoger dan de gemiddelde leeftijd van PanelClix met 39,5 jaar.
Enquêteresultaten
Bij ruim driekwart van de vragen verschillen de onderzoeksresultaten in beide panels niet. Voorafgaand aan dit onderzoek was de verwachting dat er grotere verschillen zouden zijn. De reden hiervoor is dat leden uit het burgerpanel door hun deelname aan dit panel meer maatschappelijk betrokken kunnen zijn dan leden van het accesspanel. Bij ongeveer een kwart van de vragen zijn er wel verschillen gevonden in de beantwoording. Er is echter geen patroon waarneembaar als het gaat om het type vragen. Verder is een deel van de verschillen in de resultaten te verklaren door de achtergrondkenmerken. De PanelClixpanelleden (die gemiddeld jonger zijn) geven bijvoorbeeld vaker aan dat ze chatten of filmpjes uploaden.
Conclusie
Samengevat levert een peiling in één van de beide panels grotendeels dezelfde uitkomsten op. Voor een deel zijn er wel verschillen, zonder dat deze goed te duiden zijn. Het lijkt er op dat net als bij de traditionele dataverzamelingsmethoden (schriftelijk, telefonisch, face-to-face) er methode-effecten zijn en per project de beste methode gekozen moet worden, afhankelijk van de doelgroep, vragenlijst, gewenste respons, et cetera.
Meer informatie over dit vergelijkend onderzoek en het onderzoeksrapport kunt u verkrijgen bij Gerben Huijgen, account manager Datacollectie & -analyse van I&O Research (g.huijgen@ioresearch.nl; 053-4825034).