Onvrede over Rutte-III neemt verder toe
Peiling I&O Research
Opmars Forum voor Democratie zet door, VVD levert in
Als er nu verkiezingen voor de Tweede Kamer zouden worden gehouden, zou de VVD nog steeds de grootste partij van Nederland zijn, met 25 zetels. In vergelijking met november zou de VVD echter twee zetels inleveren. De opmars van Forum voor Democratie zet door: van 12 zetels in november naar 16 zetels nu (+4). De PVV en het CDA zijn stabiel gebleven in de afgelopen twee maanden, maar verliezen wel licht ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2017.
Coalitiepartner D66 verliest het meest
Van de vier regeringspartijen verliest D66 (11) naar verhouding het meeste terrein, een verlies van 8 zetels in vergelijking met de verkiezingen in maart 2017. Behalve de VVD levert ook het CDA in (15, -4). Coalitiegenoot de ChristenUnie is de enige partij die voor regeringsdeelname wordt beloond (7, +2). Samen zouden de coalitiepartijen nu 58 zetels halen, een (virtueel) verlies van 18 zetels.
Ter linkerzijde valt op dat de SP iets terugzakt tot 13 zetels (-2 t.o.v. november 2018). De PvdA handhaaft zich op 11 zetels. De groei van GroenLinks is gestabiliseerd op 18 zetels.
Onvrede over Rutte-III gegroeid
De onvrede over het kabinet-Rutte III is in de afgelopen twee maanden gegroeid. Het aandeel kiezers dat ontevreden is, is gegroeid van 56 procent in november vorig jaar naar 59 procent nu. Aan de andere kant zien we dat het aandeel tevreden kiezers met drie procentpunt is afgenomen tot 37 procent. Al met al kunnen we concluderen dat de onvrede over Rutte III verder is gegroeid.
Sentiment onder kiezers: “kabinet raakt contact met samenleving kwijt”
De btw-verhoging (van 6% naar 9%) is onder ontevreden kiezers een heet hangijzer. De btw-verhoging gaat ten koste van de koopkracht. Ook zouden de lasten (bijvoorbeeld van het klimaatbeleid of de verhoging van de AOW-leeftijd) te veel bij de gewone burger worden gelegd, in plaats van bij het bedrijfsleven of de ‘vervuiler’. Beloften worden in de ogen van kiezers niet nagekomen; het kabinet raakt – volgens veel kiezers – het contact met de samenleving kwijt. Veel onvrede komt ook voort uit een algeheel wantrouwen, waarbij niet alleen het kabinet het moet ontgelden, maar politici in het algemeen.
Zoals een kiezer het omschrijft:
“Alle maatregelen die dit kabinet neemt gaan ten koste van de portemonnee van de gewone Nederlander. Van btw-verhoging op gezond eten tot de gaskachel de deur uit en alles er tussen in. Je leeft niet meer, maar overleeft.”
Verantwoording
I&O Research voerde een landelijk representatief onderzoek uit onder 3.734 Nederlanders van 18 jaar en ouder. Het onderzoek liep van vrijdag 18 tot en met dinsdagochtend 22 januari 2019. Het grootste deel van de deelnemers (95 procent) is afkomstig uit het I&O Research Panel (n=3.559). Daarnaast zijn 175 deelnemers (5 procent) via PanelClix benaderd om deel te nemen aan dit onderzoek. De resultaten zijn gewogen op geslacht, leeftijd, opleiding, regio en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017. De weging is uitgevoerd conform de richtlijnen van de Gouden Standaard. Hiermee is de steekproef representatief voor de kiesgerechtigde Nederlandse inwoners (18+), voor wat betreft deze achtergrondkenmerken.
Overname uit deze publicatie is alleen toegestaan met expliciete vermelding van I&O Research als bron.
Peter Kanne
Senior onderzoeksadviseur
Laurens Klein Kranenburg
Senior onderzoeker