Nederlanders willen niet dat EU meer bevoegdheden krijgt

In september deed I&O Research, in opdracht van de ECR, onderzoek naar de Nederlandse publieke opinie over bevoegdheden van EU. Uit ander recent onderzoek van I&O bleek eerder al dat de EU momenteel net zo veel vertrouwen geniet (38% wel vertrouwen, 57% weinig tot niet) als de Nederlandse overheid (37% wel), maar beduidend minder dan de eigen gemeente (60% wel).

Niet meer bevoegdheden naar EU

In dit onderzoek zien we geen onversneden enthousiasme voor het overhevelen van extra bevoegdheden naar Europees niveau. Twintig procent van de Nederlanders wil dat wel, 48 procent niet (de rest is neutraal of weet het niet). Het beeld blijft daarmee in grote lijnen hetzelfde als in april 2022, toen we deze stelling ook aan respondenten voorlegden.

Figuur 1: ‘Er moeten meer bevoegdheden van de Nederlandse overheid naar de Europese Unie’
Basis: gehele steekproef (2022: n = 2.296, 2023: n = 2.412).

Weinig draagvlak voor sterke rol EU op asiel, belastingen en digitale euro

Wel zien we een aantal belangrijke verschillen naar beleidsterrein. Twee derde van de Nederlanders wil dat de EU wegblijft van het direct innen van belastingen bij burgers (slechts 8% is voor). Daarnaast is de helft tegen het invoeren van een digitale euro, de Central Bank Digital Currency die momenteel in de EU wordt onderzocht. Slechts acht procent is wel voor deze digitale munt.
Ook vindt de meerderheid (56%) dat Nederland zelf moet kunnen bepalen uit welke landen het asielzoekers van buiten de EU toelaat (21% vindt van niet). Meer mensen zijn voor (49%) het opvangen van asielzoekers buiten de EU dan tegen (21%).

Figuur 2: In hoeverre bent u het eens of oneens met de volgende stellingen?
Basis: gehele steekproef (n = 2.412).

Afgenomen draagvlak voor Europese rol op defensie

Een substantiële minderheid ziet heil in een Europees leger onder bevel van de EU: 38 procent is daarvoor, 27 procent is tegen. Wel is de steun daarvoor iets is afgenomen ten opzichte van het vorige onderzoek in april 2022 – dat relatief kort na de Russische invasie in Oekraïne (24 februari 2022) plaatsvond – toen 45 procent hiervoor was.

Figuur 3: ‘Er zou een Europees leger gevormd moeten worden dat onder bevel staat van de EU’
Basis: gehele steekproef (2022: n = 2.296, 2023: n = 2.412).

Duidelijk draagvlak voor euro en gemeenschappelijke markt

De gemeenschappelijke Europese markt en de euro – in girale en chartale vorm – genieten nog duidelijke steun. Twee derde wil dat Nederland in de gemeenschappelijke markt blijft, slechts 10 procent wil dat niet.

Nederlanders zijn veel vaker wel tevreden over de euro (58%) dan niet (14%).
Wel zijn hier grote politieke verschillen: kiezers van Europagezinde partijen Volt (93%) en D66 (89%) zijn vrijwel allemaal tevreden, onder PVV- (25%), BBB- (34%) en SP-kiezers (44%) geldt dat voor minder dan de helft.

Figuur 4: Hoe tevreden bent u over de euro (de Europese munt)?
Naar huidige politieke voorkeur. Basis: gehele steekproef (n = 2.412).

*Indicatief vanwege een klein aantal waarnemingen (n < 50).

Tevreden burgers vinden dat de euro stabiliteit, gemak en verbinding voor de EU met zich meebrengt – de ontevreden minderheid wijst op prijsstijgingen en de grote verschillen tussen de economieën in de eurozone.

Slechts 17 procent van alle Nederlanders ziet liever de gulden weer terugkeren – ook onder PVV-kiezers is daar geen overtuigende meerderheid (48%) vóór.

Onderzoeksverantwoording

Dit onderzoek vond plaats van vrijdag 8 tot en met maandag 11 september 2023. In totaal werkten 2.412 Nederlanders van 18 jaar of ouder mee aan dit onderzoek. Het grootste deel van de steekproef (n = 2.306) is afkomstig het I&O Research Panel, 106 respondenten deden mee via PanelClix. De respondenten die via PanelClix deelnemen zijn allen Nederlanders met een niet-westerse migratieachtergrond.
Respondenten werden er niet van op de hoogte gesteld dat het onderzoek in opdracht van de European Conservatives and Reformists (ECR) werd uitgevoerd.
De onderzoeksresultaten zijn gewogen op geslacht, leeftijd, regio, opleidingsniveau en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021. De weging is uitgevoerd conform.