Naar links buigen of naar rechts?

Samenvatting en persbericht
Dient het CDA zich meer of juist minder te richten op kiezers met een christelijke levensbeschouwing? En dient het CDA in de toekomst een meer linkse dan wel meer rechtse koers te volgen op economische onderwerpen en onderwerpen die te maken hebben met veiligheid en integratie? Is het verstandig om de toegenomen euro sceptische houding te bestendigen, of dient het CDA een meer pro-Europese houding aan te nemen, zoals kenmerkend voor de partij tot in de jaren negentig?
In de verkiezingsenquête van I&O Research (gehouden in oktober jl.) zijn respondenten die hebben aangegeven CDA te hebben gestemd of dit hebben overwogen, gevraagd in hoeverre zij de bovengenoemde eventuele koersveranderingen wenselijk vinden. Op geen van de onderzochte onderwerpen is er een duidelijke meerderheid voor een specifieke koerswijziging. Onder de aanhangers die een koerswijziging willen, is bij drie van de vier onderzochte onderwerpen wel een bepaalde gewenste richting dominant.
Het onderzoek toont aan dat meer CDA-sympathisanten voorstander zijn van een rechts/conservatievere koers dan van een linksere koers. Het CDA zal daarom bij een links/seculiere koerswijziging op korte termijn een groter deel van haar potentiële achterban verliezen dan bij een rechts/conservatieve koerswijziging.

Onderzoeksverantwoording
I&O Research heeft in juli en augustus 2012 een grootschalig online verkiezingsonderzoek uitgevoerd onder ruim 7.316 respondenten. Het aantal mensen dat aan de 2e peiling heeft deelgenomen, bedraagt 4.729. Het onderzoek biedt inzicht actuele standpunten van kiezers en stemvoorkeuren. In de vragenlijst komen de volgende onderwerpen aan de orde:

• standpunten van kiezers over 18 verkiezingsissues. De issues zijn representatief voor vrijwel alle verkiezingsthema´s en komen in de meeste verkiezingsprogramma´s terug;
• belangrijke problemen in Nederland. Een lijst van 11 problemen waaruit de respondenten er maximaal 3 belangrijkste konden selecteren;
• coalitievoorkeuren. De wenselijkheid van de zes meest kansrijke en reële coalities;
• stemgedrag 2010 en stemvoorkeur 2012;
• achtergrondkenmerken. Leeftijd, geslacht, postcode, etniciteit, inkomensklasse, opleidingsniveau, religie, hoofdbezigheid.

Het onderzoek is uitgevoerd onder een steekproef van ruim 26.000 respondenten. Het betreft hier geen panelonderzoek, maar een steekproefkader dat is gevormd uit eerdere onderzoeken van I&O Research, met name het Koopstromenonderzoek Randstad 2011 (www.kso2012.nl) en het onderzoek Veiligheidsmonitor (www.veiligheidsmonitor.nl).
Beide grootschalige onderzoeken zijn uitgevoerd op basis van aselecte personen- en huishoudensteekproeven, algemeen erkend als het beste steekproefkader dat beschikbaar is. De respondenten hebben geen financiële vergoedingen gehad voor deelname aan de oorspronkelijke onderzoeken. Ook voor deelname aan dit onderzoek is door de respondenten belangeloos deelgenomen. De onderzoeksresultaten zijn na herweging op leeftijd, geslacht en opleiding representatief voor alle Nederlandse kiesgerechtigden (18 jaar en ouder). Het veldwerk voor het Verkiezingsonderzoek is gestart uitgevoerd in oktober 2012.