Minder gespannen en onzekere kinderen door project Levenskunde

Om te zien hoe de implementatie van het project Levenskunde op scholen is ervaren door betrokkenen, voerde I&O Research, in opdracht van Augeo Foundation, een evaluatieonderzoek uit. Hoe stonden leerlingen, hun ouders, leraren en andere betrokkenen tegenover dit project, hoe vonden zij de uitvoering gaan, zagen zij effecten en zijn zij van plan deze ‘levenslessen’ voort te zetten? De resultaten hiervan zijn in deze publieksrapportage  samengevat.

Levenslessen voor meer veerkracht bij kinderen

Augeo Foundation houdt zich bezig met het organiseren van steun en het versterken van veerkracht bij kinderen en jongeren. Binnen het project Levenskunde biedt Augeo scholen financiële steun bij lespakketten, zoals de training Gelukskoffer en mindfulness en/of yoga, ter versterking van de veerkracht van kinderen op scholen in kwetsbare wijken. I&O Research voerde tussen juni en november 2021 onderzoek uit naar de implementatie van het project Levenskunde.

Duidelijke meerwaarde van het project

De lessen die vanuit het project Levenskunde zijn gegeven worden als waardevol gezien door de coördinatoren (contactpersonen) en een groot deel van de leerkrachten. Zij zijn blij met de extra aandacht voor het sociaal-emotionele deel van leerlingen, zeker in deze coronapandemie. Ook de meeste ouders en leerlingen staan positief tegenover de lessen. De leerlingen zijn het meest kritisch; 10 procent van hen vindt de lessen (helemaal) niet leuk en 20 procent geeft de lessen een onvoldoende. Een deel van hen vindt de lessen saai. Mogelijk zijn professionals beter in staat te zien wat de lessen op de lange termijn teweeg (kunnen) brengen terwijl leerlingen meer kijken naar wat dit op korte termijn voor hen betekent.

‘Heel stille kinderen werden opener en ik merk dat kinderen dingen over elkaar te weten kwamen en anders naar elkaar gingen kijken.’ -citaat trainer-

Leerkrachten zouden meer inspraak willen

Hoewel leerkrachten over het algemeen positief staan tegenover de lessen Levenskunde zijn er ook verbeterpunten. Van de leerkrachten geeft 85 procent aan dat zij vinden dat de leerkracht betrokken zou moeten worden bij de keuze van een lespakket of programma. Een kleinere groep (56%) vindt dat dit ook daadwerkelijk is gebeurd. Ook is niet altijd duidelijk wat dit precies voor een leerkracht betekent. Een deel van de leerkrachten is kritisch over hun inbreng in de keuze voor het project en wat dit voor hen als leerkracht betekent. Hoewel twee derde van de ouders zegt thuis wel eens aandacht aan het project Levenskunde te besteden, vinden ook ouders over het algemeen dat zij meer bij het project betrokken hadden kunnen worden.

Effecten van de lessen zijn goed zichtbaar

Volgens leerkrachten, trainers en ouders is de belangrijkste opbrengst van de lessen Levenskunde dat leerlingen beter hebben leren omgaan met spanning, angst en onzekerheid; ongeveer drie kwart van de trainers, de helft van de leerkrachten en een derde van de ouders zien dit effect. Maar ook op andere vlakken ziet men effecten. Zo zien zij bijvoorbeeld dat kinderen handvaten krijgen om hun emoties beter te leren reguleren en daardoor zelfstandiger worden. Leerkrachten en trainers zien meer effecten bij leerlingen dan zijzelf en hun ouders. Circa 40 procent van de leerlingen en ruim de helft van de ouders heeft hier echter geen mening over (weet niet of er een effect is of is neutraal).

Meer effect mindfulness/yoga dan Gelukskoffer

Leerkrachten staan vaker positief tegenover mindfulness/yoga dan tegenover Gelukskoffer. Zij hebben het idee dat ouders deze lessen vaker positief beoordelen en geven ook vaker aan dat er coördinatie is vanuit school. Er was ook vaker een duidelijk plan bij mindfulness en leraren waren betrokken bij de keuze. Daarnaast zien leerkrachten en leerlingen bij wie in de klas lessen yoga en/of mindfulness is gegeven op alle aspecten meer effect van dit programma dan bij leerlingen die lessen Gelukskoffer kregen; van de leerkrachten waar yoga en/of mindfulness is gegeven zegt 56 procent dat de sfeer op school is verbeterd en bij Gelukskoffer is dit 29 procent. Echter, Gelukskoffer is vaker ingezet zonder dat de leerkrachten daar een keuze in hadden. Mogelijk zagen zij minder noodzaak voor het lesprogramma en ervaarden zij daardoor minder effect.

Aanvrager school of welzijnsorganisatie

Op basis van interviews en indicatieve verschillen in de vragenlijst komen enkele voor-, en nadelen naar voren tussen de verschillende aanvragers van het project; de school dan wel de welzijnsorganisatie. Wanneer de school het project heeft aangevraagd lijken het draagvlak onder leerkrachten groter en wordt het project ook volgend jaar voortgezet. Wel kost het leerkrachten zelf meer tijd. Wanneer de welzijnsorganisatie het project heeft aangevraagd, daarentegen, is het bereik groter maar is er nog geen vervolg van het project gepland.

Aandacht voor duurzaamheid punt van aandacht

Een groot deel van de scholen is van plan het programma volgend jaar te herhalen. Echter, op dit moment is de duurzaamheid nog niet bij alle scholen geborgd. De duurzaamheid van de effecten kan worden vergroot door altijd een leerkracht te betrekken bij het geven van de les. Hoewel actieve betrokkenheid van de leraar één van de voorwaarden was om deel te nemen aan het project, blijkt dit niet altijd te zijn nageleefd.

Verantwoording

Het project Levenskunde op scholen is in september 2020 gestart. Het evaluatieonderzoek is uitgevoerd van juni t/m november 2021 aan de hand van online enquêtes onder leerlingen, hun ouders, leraren, externe trainers en de contactpersonen van Augeo van het project, aangevuld met verdiepende interviews. In totaal hebben 287 leerlingen, 58 ouders, 65 docenten, 19 (externe) trainers en 27 contactpersonen, afkomstig van 26 scholen, de vragenlijst (gedeeltelijk of helemaal) ingevuld.