Meerderheid deelnemers aan online kansspelen zegt geen speellimieten nodig te hebben

Aanleiding voor het onderzoek

Op 1 april 2021 werd het Besluit kansspelen op afstand van kracht. Hierdoor werd het voor volwassenen mogelijk om legaal online te gokken bij aanbieders die in het bezit zijn van een vergunning van de Kansspelautoriteit. Eén van de maatregelen om schade door online gokken te voorkomen, is dat spelers speellimieten moeten instellen vóórdat zij mogen beginnen met gokken op die website. In het maatschappelijke en politieke debat klinken echter zorgen dat deze speellimieten onvoldoende effectief zijn. Om nieuw beleid vorm te geven was meer inzicht nodig in de huidige praktijk van online gokken en de rol van speellimieten daarbij. I&O Research heeft dit verkennende onderzoek naar de ervaringen van online kansspelers met speellimieten in opdracht van het WODC uitgevoerd.

Helft online kansspelers weet (ongeveer) welke speellimieten ze hebben ingesteld

Minder dan de helft (47%) van de online kansspelers kan zich spontaan herinneren dat ze speellimieten moesten instellen bij het aanmaken van een account op een legale website voor online kansspelen. Na een korte uitleg in de enquête over wat speellimieten zijn, zeggen bijna zeven op de tien spelers (69%) zich toch te kunnen herinneren dat ze limieten hebben ingesteld (Figuur 0.1). Een groep van 28 procent weet het nog precies en 23 procent weet nog ongeveer wat ze hebben ingesteld.

Figuur 0.1 – Weet je nog welke speellimieten je hebt ingesteld?
Basis: Nederlanders (18+) met een of meerdere accounts voor legale online kansspelen (n=1.654).

Ruim helft spelers die een week- of maandlimiet instelden, kiest limiet die speeltijd niet of nauwelijks beperkt

Goksites bieden ieder verschillende soorten speellimieten aan. Ze kunnen betrekking hebben op de bedragen die men op het account stort (per dag, week of maand), hoeveel geld men op het account kan hebben (walletlimiet) en hoelang men maximaal per dag, week of maand kan spelen. Onder de spelers die een daglimiet voor inlogtijd hebben ingesteld, zet 39 procent deze op langer dan 8 uur per dag. Meer dan de helft (57%) van degenen die een weeklimiet instelden, zet deze op 7 dagen per week. Van degenen die een maandlimiet instellen, kiest 50 procent voor een grens van 29, 30 of 31 dagen. Spelers die op meerdere goksites een account hebben, stellen gemiddeld ruimere limieten in.

Helft spelers die zich het instellen van limieten herinneren, zegt goed over de tijdslimieten te hebben nagedacht

De helft (48%) van de online kansspelers die tijdslimieten instelden, is het eens met de stelling: ‘Ik heb goed nagedacht over de tijd die ik maximaal aan het gokken wil besteden’. Negentwintig procent is het daarmee oneens. Ruim een op de drie online kansspelers (35%) die zich het instellen van limieten herinneren, zegt dat ze bewust een hoge tijdslimiet hebben ingesteld zodat ze ‘er geen last van zouden hebben’. Dit aandeel is hoger onder degenen die volgens de PGSI^[1] als hoog-risicogokker kunnen worden aangemerkt. Ook iets meer dan een derde (35%) zegt maar iets te hebben ingevuld om ‘snel te kunnen spelen’. Bijna één op drie (29%) vond het lastig om een goede tijdslimiet te kiezen.

_{[1] De Problem Gambling Severity Index (PGSI) is een gevalideerd en een van de meest gebruikte screeningsinstrumenten om risicovol gokgedrag te meten. De PGSI is nadrukkelijk géén instrument om de DSM-V-diagnose ‘gokverslaving’ mee vast te stellen. De index geeft een mate van problematische gokken aan waarbij de categorieën lopen van ‘niet-problematische gokker’ tot ‘hoog-risicogokker’. Het instrument is in dit onderzoek ingezet om verschillende typen gokkers van elkaar te kunnen onderscheiden.}

Meer spelers denken na over geldlimieten dan over tijdslimieten

Over het instellen van aan geld gerelateerde limieten wordt gemiddeld meer nagedacht dan over tijdslimieten. Voor het in te stellen geldbedrag heeft bijna twee derde (63%) (van de groep die limieten instelde) vooraf goed nagedacht over het bedrag dat ze maximaal wilden besteden. Dat is dus meer dan bij de tijdslimiet. Zes op de tien (58%) namen hierbij (ook) in overweging hoeveel geld zij wekelijks of maandelijks konden missen. Bijna de helft (49%) vulde bewust een laag bedrag in, zodat ze niet te veel geld aan kansspelen zouden kunnen uitgeven. Een kwart (25%) ‘vulde maar iets in, om snel te kunnen gaan gokken’.

Twee derde paste limieten niet meer aan na eerste aanmelding

Twee derde van de spelers die limieten instelden, heeft, nadat ze dat de eerste keer hadden gedaan, de limieten niet verhoogd en niet verlaagd (66%). Eén op de zeven (14%) spelers verlaagde én verhoogde zijn of haar limieten wel eens. Het overige deel verhoogde alleen (8%) of verlaagde (13%). Onder jongeren (18-23 jaar), spelers met meer dan drie accounts en frequente spelers was de groep die limieten aanpaste relatief groot. Spelers met een hogere PSGI-score passen vaker de limieten aan.

Minder dan helft spelers heeft afgelopen jaar één of meerdere keren een speellimiet bereikt, reacties daarop lopen uiteen

Veertig procent van de spelers die limieten instelden, heeft deze in het afgelopen jaar één of meerdere keren bereikt. Ruim de helft (57%) overkwam dit niet en drie procent weet het niet meer.
De reacties van spelers op het bereiken van de limieten lopen sterk uiteen en kunnen per situatie waarin een speler dit is overkomen, verschillen. Onder degenen die de limieten bereikten, zegt ruim de helft (53%) bij ten minste één gelegenheid tijdelijk te zijn gestopt op alle gokwebsites waarop ze een account hebben. Een op de drie (34%) zegt wel eens helemaal te zijn gestopt met spelen op die website waar men de limiet bereikte. In deze gevallen is er mogelijk sprake van een remmend effect op het spelen. Daar staat tegenover dat iets minder dan de helft (44%) zegt ook wel eens verder te zijn gaan spelen op een andere website en 30 procent heeft als reactie op het bereiken van de limiet deze verhoogd. Naast de speler kan ook de kansspelaanbieder actie ondernemen bij het bereiken van een limiet. Dit gebeurt volgens spelers echter niet altijd: een groep van 28 procent zegt na het bereiken van een speellimiet geen enkele actie vanuit de aanbieder te hebben gezien.

Spelers staan in het algemeen positief tegenover speellimieten, maar een meerderheid zegt ze zelf niet nodig te hebben

Een meerderheid (76%) staat in algemene zin positief tegenover de verplichting om speellimieten te moeten instellen. Tegelijkertijd zegt ook meer dan de helft het speelgedrag onder controle hebben en om die reden geen limieten nodig te hebben. Ook vindt minder dan de helft (42%) van de spelers dat de speellimieten hen helpen om het eigen speelgedrag in de hand te houden.
Een iets kleinere groep van 39 procent zegt minder geld te besteden door het instellen van een maximaal bedrag. Van tijdslimieten zeggen de spelers minder effect bij zichzelf te zien: 31 procent zegt door deze limiet minder tijd te hebben besteed aan online kansspelen. Gematigd-risicogokkers (op basis van de PGSI) zijn positiever over de mate waarin limieten hen helpen om het gokken onder controle te houden. Dat geldt zeker in vergelijking met niet-problematische en laag-risicogokkers. Hoog-risicogokkers daarentegen ervaren minder positieve effecten van de limieten op het onder controle houden van het eigen speelgedrag.

Figuur 0.2 – In hoeverre ben je het eens met de volgende stellingen?
Basis: Nederlanders (18+) met één of meerdere accounts voor legale online kansspelen, die zich herinneren dat ze limieten hebben ingesteld (n=1.112).

Meerderheid heeft geen behoefte aan informatie of hulp bij het instellen van speellimieten

Iets minder dan een kwart (22%) van de spelers heeft behoefte aan informatie of hulp bij het instellen van de limieten. Onder de groep die extra informatie zou willen hebben, zijn relatief veel jongeren tussen 18 en 23 jaar, spelers met drie of meer accounts en/of een hoge PGSI-score.

Online kansspelers staan positief tegenover aanvullende manieren om eigen gedrag in de hand te houden

Naast speellimieten zijn er verschillende andere manieren die online kansspelers zouden kunnen helpen om niet te veel te spelen en om niet te veel geld kwijt te raken. Hiervoor zijn ideeën ontwikkeld en een tiental van deze ideeën zijn aan de kansspelers voorgelegd. Voor alle voorgelegde ideeën geldt dat de groep die denkt dat het idee kan helpen groter is dan de groep die denkt dat het geen effect zal hebben. Het meeste zien online kansspelers in het idee waarbij het tot dan toe ingezette bedrag op de goksite, de winst en het verlies in beeld wordt gebracht (bijvoorbeeld met behulp van een melding of een dashboard). Verder denkt een meerderheid dat het kunnen instellen van één overkoepelende limiet voor alle goksites waarop men speelt, kan helpen minder te spelen en/of minder geld te verliezen.

Het bericht van het WODC

Klik hier om het nieuwsbericht van het WODC te lezen.

Onderzoeksverantwoording

I&O Research heeft dit verkennende onderzoek naar de ervaringen van online kansspelers in opdracht van het WODC uitgevoerd. Het onderzoek liep van eind september tot en met de eerste week van november 2023. De uitkomsten zijn gebaseerd op een enquête onder 1.698 Nederlanders van 18 jaar en ouder die één of meerdere accounts hebben voor online kansspelen. De uitkomsten zijn gewogen op geslacht, leeftijd, opleidingsniveau, aantal accounts en frequentie van online gokken. Door deze weging zijn de uitkomsten als representatief te beschouwen voor alle Nederlanders (18 jaar en ouder) met één of meerdere accounts voor online kansspelen.
Het is belangrijk om op te merken dat de uitkomsten van dit onderzoek zijn gebaseerd op zelfrapportage. Dat betekent onder meer dat de beantwoording van de vragen mede wordt bepaald door de mate waarin de respondenten zich zaken nog herinneren. Verder speelt met name in relatie tot het eigen gedrag, sociaalwenselijke beantwoording mogelijk een rol. Daarnaast is uit de beantwoording niet duidelijk op te maken of de respondenten een realistisch beeld van het eigen gedrag geven of dat er bijvoorbeeld sprake is van zelfoverschatting of -onderschatting. Ondanks deze beperkingen geven de onderzoeksresultaten wel een waardevol inzicht in de ervaringen die online spelers met speellimieten hebben en hoe zij staan tegenover eventuele aanpassingen van de regels hiervoor.