Mbo-ers optimistisch over kansen op de arbeidsmarkt
Voor de opening van het nieuwe onderwijsjaar wilde de MBO Raad weten welke ambities, dromen en verwachtingen mbo-studenten hebben van de arbeidsmarkt. I&O Research voerde hier een onderzoek voor uit. Over het algemeen zijn mbo-ers optimistisch over de kansen die zij met hun opleiding hebben op de arbeidsmarkt. Ook valt op dat ze leuk werk, een goede werksfeer en gezellige collega’s ambiëren. Dit impliceert dat mbo-ers de zoektocht naar een baan goed vinden samengaan met de zoektocht naar werkplezier: hun kansen worden er niet minder op wanneer zij werkplezier prioriteren.
Leuk werk en goede sfeer op de werkvloer belangrijk
Bijna alle mbo-ers vinden leuk werk (92%) en een goede werksfeer (88%) belangrijke onderdelen bij het zoeken naar werk. Zij halen voornamelijk werkplezier uit gezelligheid en leuke collega’s, maar er is ook een groep die vooral gelukkig wordt als ze resultaten zien. Ze willen iets bereiken, hun klanten helpen of een bijdrage leveren aan de maatschappij. Minder belangrijk vinden zij een aansprekende (23%) of innovatieve werkgever (31%), snel kunnen doorgroeien (29%) of kunnen werken met (jonge) mensen (31%).
De top-3 vaardigheden waarvan mbo-ers inschatten dat deze belangrijk zijn voor succes op de arbeidsmarkt zijn: 1) goed kunnen samenwerken, 2) technische vaardigheden en 3) zelfstandig beslissingen kunnen nemen. Vaardigheden die zij als minder belangrijk inschatten zijn: precies zijn, financiële vaardigheden en leiding kunnen geven.
Meeste mbo-ers willen een baan die aansluit bij hun opleiding
Twee derde van de mbo-ers acht het waarschijnlijk dat ze minimaal vijf jaar het beroep gaan uitoefenen waarvoor ze leren of hebben geleerd. Eén op vijf denkt (waarschijnlijk) geen werk te gaan uitoefenen gerelateerd aan de studie. Het merendeel van de groep die (waarschijnlijk) geen studie-gerelateerd werk gaat zoeken (68%) is van plan om (nog) een andere opleiding te gaan doen. Deze groep overweegt dus een carrièreswitch, om zo ander soort werk te zoeken dat nog beter bij hen past.
De arbeidsmarkt biedt voldoende mogelijkheden, volgens mbo-ers
Ruim zeven op de tien mbo-ers hebben er vertrouwen in dat zij in de toekomst werk vinden (72%) en dat zij een baan vinden die past bij wat ze zoeken (71%). Ook gaan de meeste mbo-ers (63%) er vanuit dat er voor mensen als zij genoeg leuke banen zijn. Deze kansen worden gezien in alle Nederlandse regio’s. Bijna acht op de tien (78%) mbo-ers denken dat er redelijk tot heel veel kansen op werk zijn in hun regio. Daarbij komen geen significante verschillen naar voren tussen de verschillende regio’s. Als de hoeveelheid werk toch zou tegenvallen, dan is ongeveer een derde (waarschijnlijk) bereid om te verhuizen voor een grotere kans op een baan.
Zorgen over onderwaardering mbo-ers
Mbo-ers zijn positief over de kansen die zij hebben op de arbeidsmarkt. Bijna twee derde (64%) denkt dat zij met hun diploma ongeveer dezelfde kansen hebben als mensen met andersoortige diploma’s. Een op zes is hier iets minder optimistisch over (17%) of weet dit gewoonweg niet (15%). Hoewel men optimistisch is over de gelijke kansen, blijkt de meerderheid zich hier toch enige zorgen over te maken. Een kwart maakt zich redelijk tot veel zorgen en een derde een klein beetje. Zij maken zich voornamelijk zorgen over de onderwaardering van mbo-ers ten opzichte van andere opleidingen. Er wordt volgens hen te veel gekeken naar opleidingsniveau en werkgevers zouden voornamelijk mensen met een hbo-diploma zoeken. Drie op de tien mbo-ers maken zich hier echter geen enkele zorgen over. Er is volgens hen altijd passend werk te vinden doordat er zoveel vraag is op de arbeidsmarkt.
Huidige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt brengen zorgen en kansen met zich mee
Mbo-ers kijken zeer verschillend aan tegen de veranderingen op de arbeidsmarkt die worden veroorzaakt door hedendaagse ontwikkelingen. Waar de één kansen ziet, maakt de ander zich meer zorgen. Bij alle voorgelegde ontwikkelingen ziet ongeveer een derde (31 tot 38%) evenveel kansen als zorgen. Het gaat daarbij om:
- Eis van werkgevers aan nieuwe werknemers
- Robotisering en automatisering
- De economie van dit moment
- AI en andere ICT-ontwikkelingen
- Concurrentie van andere opleidingen
- Concurrentie door arbeidsmigranten
Verantwoording
Dit onderzoek is uitgevoerd voor de MBO-raad, voor de opening van het nieuwe onderwijsjaar. I&O Research heeft een kwantitatief onderzoek uitgevoerd onder 556 mbo-studenten en recent afgestudeerde mbo-ers (maximaal twee jaar geleden), die via het I&O Research Panel zijn benaderd. De vragenlijst is uitgezet van 8 tot 29 augustus 2023. De resultaten zijn gewogen naar niveau en opleiding. Hiermee zijn de resultaten wat betreft deze kenmerken representatief voor de gehele populatie mbo-studenten in Nederland.
Verder lezen?
Leon Heuzels
Onderzoeksadviseur
Judith van Werkhooven
Onderzoeker