I&O-zetelpeiling: VVD blijft grootste, opmars BBB vlakt af

In de I&O Research-zetelpeiling die liep van vrijdag 9 tot maandag 12 september is de VVD opnieuw de grootste partij van het land. De VVD zou 23 zetels halen als er nu verkiezingen zouden zijn. Dat is een verlies van elf zetels ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Ook coalitiegenoten D66 (-9) en CDA (-9) staan nog altijd op ruim verlies.

Ten opzichte van de vorige meting in juli winnen JA21 (+3) en FvD (+2) terrein. BBB (-3) en PvdD (-3) verliezen enige steun.

Het feit dat JA21 wint en BBB verliest lijkt het gevolg van het feit dat immigratie (een thema waar JA21 mee wordt geassocieerd) nu duidelijker op de agenda staat en stikstof (hét thema van BBB) minder dan in juli.

Een vijfde (21%) van de kiezers die wel zou gaan stemmen weet nog niet waar hun stem naartoe zou gaan. Dat is ongeveer net zo veel als in juli.

Waarom verliezen VVD, CDA en D66 ten opzichte van de verkiezingen in maart 2021?

Voormalig VVD-kiezers wijken vooral uit naar BBB (8%) en JA21 (8%). Een kwart (26%) van degenen die in maart voor de liberalen kozen weet nu niet waar ze op zouden stemmen.

Kiezers die uitwijken naar BBB vinden dat VVD steken laat liggen in het stikstofbeleid. Zo zegt een kiezer: “we moeten trots zijn op onze boeren door hun kunnen we blijven eten en drinken.”

Kiezers die nu JA21 zouden stemmen noemen relatief vaak het asielbeleid als reden om VVD te verlaten. Zij zijn van mening dat dit beleid strenger zou moeten en betitelen VVD als partij die teveel naar links opschuift. “JA21 is netjes rechts en VVD waait op dit moment met iedereen mee”, aldus een kiezer.

Bijna een derde (31%) van de voormalig D66-kiezers weet nu niet waar op te stemmen. Ex-D66-kiezers die dit wel weten wijken vooral uit naar links. GroenLinks weet negen procent van deze groep aan zich te binden.

Kiezers die deze overstap maken vinden doorgaans dat D66 haar progressieve idealen in het kabinet niet tot uiting weet te brengen. Vooral thema’s omtrent klimaat en stikstof worden hierbij genoemd, evenals verschillen tussen arm en rijk. Een overstapper zegt: “GroenLinks heeft meer oog voor het milieu en grote inkomensverschillen.”

Ex-CDA-kiezers wijken net als voormalige VVD’ers vooral uit naar twee partijen: BBB en JA21. Dit gebeurt doorgaans op basis van stikstofbeleid (nieuwe BBB-kiezer: “De BoerBurgerBeweging komt op voor de boeren. Het huidige kabinet is Nederland aan het verkwanselen”) en asiel (nieuwe JA21-kiezer: “CDA is niet hard genoeg in strijd tegen asielinstroom. Nederland is nu echt vol”).

Waarom winnen BBB, JA21 en GroenLinks ten opzichte van de verkiezingen in maart 2021?

Naast populaire standpunten omtrent stikstof wordt BBB door nieuwe kiezers geroemd vanwege de duidelijke taal van Caroline van der Plas. Een voormalige PVV-kiezer omschrijft haar aantrekkingskracht als volgt: “Die dame komt op voor de normale boeren, burgers en buitenlui.”

JA21 profiteert van het feit dat naar aanleiding van de asielopvangcrisis immigratie weer op de politieke agenda staat. Overstappers, die vooral komen van VVD, PVV en CDA, staan achter het anti-immigratiestandpunt van de partij. Een voormalige VVD-kiezer licht zijn overstap als volgt toe: “VVD is geen rechtse partij meer, geen visie. JA21 vind ik het fatsoenlijke alternatief voor PVV.”

GroenLinks staat al een jaar op een duidelijke winst van 3 à 5 zetels. De partij trekt vooral kiezers aan van D66 en in mindere mate van PvdA en Volt. Zij doen dit vanwege de focus van de partij op milieu en klimaat. In het geval van voormalig D66-kiezers speelt ook een rol dat zij teleurgesteld zijn in de huidige lijn van de sociaalliberalen en zij daarom een stapje naar links zetten.

NRC Prinsjesdagpeiling: tevredenheid met kabinet op dieptepunt

In samenwerking met NRC publiceerden wij vandaag ook een Prinsjesdagpeiling. Daaruit blijkt onder andere dat de tevredenheid met Rutte IV een dieptepunt heeft bereikt. Slechts 17 procent van de kiezers is tevreden over het kabinet. Klik hier om het hele rapport te lezen.

Onderzoeksverantwoording

Dit onderzoek vond plaats van vrijdag 9 tot maandag 12 september. In totaal deden 2.684 Nederlanders van 18 jaar of ouder mee aan dit onderzoek.

Het grootste deel van de steekproef (n=2.497) is afkomstig het I&O Research Panel, 187 respondenten deden mee via PanelClix. Dit zijn allen Nederlanders met een niet-westerse migratieachtergrond. 

De onderzoeksresultaten zijn gewogen op geslacht, leeftijd, regio, opleidingsniveau en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021. De weging is uitgevoerd conform de richtlijnen van de Gouden Standaard. Hiermee is de steekproef representatief voor de kiesgerechtigde Nederlandse inwoners (18+), voor wat betreft deze achtergrondkenmerken. Bij onderzoek is er sprake van een betrouwbaarheidsinterval en onnauwkeurigheidsmarges. In dit onderzoek gaan we uit van een betrouwbaarheid van 95 procent.