I&O zetelpeiling: BBB veruit de grootste

BBB is met 31 virtuele zetels de grootste partij in de I&O-zetelpeiling. De VVD peilt op 19 zetels. Niet eerder scoorden de liberalen zo laag in een peiling van I&O Research. Vertrokken kiezers pleiten voor een frisse wind en verwijten de VVD het niet nakomen van haar beloften.
20 april 2023 | Asher van der Schelde & Peter Kanne

Voor het eerst in zes jaar is de VVD niet de grootste partij in de I&O Research-zetelpeiling. Destijds (januari 2017) scoorde VVD 25 virtuele zetels, eentje minder dan de PVV. Nu peilt de VVD 19 zetels.

BBB, de partij van Caroline van der Plas, zou momenteel veruit de grootste worden in de Tweede Kamer met 31 virtuele zetels. Een ruime verdubbeling (+17 zetels) ten opzichte van de laatste peiling van februari 2023.

VVD en PVV verliezen beide vijf zetels in vergelijking met de peiling van februari. Naast BBB boekt Volt ook duidelijke winst (+4). De coalitie zou nu gezamenlijk 40 zetels behalen. Dat is de laagste score voor Rutte IV sinds haar aantreden.

Aantrekkingskracht BBB verklaard: aandacht voor “gewone mensen”, realistisch en duidelijk

BBB boekte in maart een daverende overwinning bij de Provinciale Statenverkiezingen en slaagt erin het momentum vast te houden. De partij trekt kiezers die bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 nog stemden op partijen als JA21 (45% van de kiezers die bij TK’21 op JA21 stemden zou nu stemmen op BBB, indicatief percentage vanwege de lage n), PVV (31%), FvD (24%), CDA (21%), SP (21%), VVD (13%) en ChristenUnie (13%).

Kiezers die overstappen vanuit andere partijen zijn dikwijls van mening dat BBB luistert naar en begaan is met ‘gewone mensen’. Andere redenen die worden genoemd zijn realisme (al dan niet over het stikstofvraagstuk), de kans op bestuurlijke vernieuwing, de duidelijke taal en het opkomen voor de boeren/ het platteland. Kiezers die eerder stemden op PVV waarderen dat BBB minder radicaal is op het gebied van asiel, immigratie en islam.

VVD op 19 virtuele zetels door gebrek aan daadkracht

VVD peilt deze maand 19 zetels. Dat is een verlies van 15 zetels ten opzichte van de zetelverdeling in de Tweede Kamer. Kiezers die in maart 2021 nog op VVD stemden zijn voornamelijk uitgewaaierd naar rechtse alternatieven: BBB (13% van het oude VVD-electoraat zou nu BBB stemmen) en JA21 (6%). Ruim een vijfde (21%) van de ex-VVD’ers heeft momenteel geen partijvoorkeur.

Vertrokken kiezers pleiten vaak voor een frisse wind. Zij vinden dat de VVD, en premier Rutte in het bijzonder, haar beloften niet is nagekomen, te veel vooruitschuift en geen daadkracht toont. Inhoudelijk noemen rechtse kiezers vaak dat VVD teveel met D66 meevaart (bijvoorbeeld op het gebied van klimaat en immigratie).

Rechterblok nu duidelijk het grootst

De partijen ter rechterzijde[1]  van de coalitie zouden nu gezamenlijk 59 zetels halen (39% van de stemmen). De coalitie staat op 40 zetels (27%), terwijl het linkerblok 51 zetels peilt (34%). Van juni 2022 tot februari 2023 hielden deze drie blokken elkaar redelijk in evenwicht. Inmiddels ligt het electorale zwaartepunt op rechts.

Tevredenheid met kabinet krijgt flinke knauw

Gezien het lage virtuele zetelaantal van de coalitiepartijen is het niet verwonderlijk dat de tevredenheid met het kabinet wederom is gedaald. Slechts één op vijf (20%) kiezers is nu tevreden over het kabinet. Dat is een fikse daling ten opzichte van januari toen we een opleving zagen ten opzichte van 2022 en 26 procent tevreden was. Driekwart (76%) is nu ontevreden.

Als we kiezers vragen waarom ze ontevreden zijn zien we de volgende argumentatielijnen vaaks langs komen:

  • Belangrijke beslissingen schuift men voor zich uit waardoor crises niet worden opgelost. Dit is het meest gehoorde kritiekpunt en wordt door kiezers over het gehele politieke spectrum geuit, het meest door BBB-kiezers. Kiezers missen visie en daadkracht.
  • Het kabinet maakt loze beloften. Dit is ook een kritiekpunt dat zowel door linkse als rechtse kiezers wordt geuit.
  • Er wordt niet genoeg aandacht geschonken aan mensen die moeilijk rondkomen. Linkse kiezers en BBB-kiezers noemen dit vaak.
  • Rechtse kiezers (voornamelijk van PVV en JA21) willen een strenger immigratiebeleid dan dit kabinet levert.

Derde verwacht dat kabinet snel valt, vier op tien hopen dat

Een derde (34%) van de bevolking denkt dat het kabinet dit jaar nog valt. Dertien procent vermoedt dat dit later gebeurt terwijl 29 procent het niet weet.

Een kwart (24%) gelooft dat het kabinet Rutte IV haar termijn vol maakt. Kiezers van VVD (48%) en D66 (43%) zijn hier relatief vaak van overtuigd. Kiezers van coalitiepartners CDA (22%) en CU (19%) denken minder vaak dat het kabinet blijft zitten.

Een nipte meerderheid (51%) hoopt dat het kabinet snel (42%) of later (9%) valt. Een kwart (24%) hoopt dat het kabinet haar termijn vol maakt. Een kwart maakt het niet uit of weet het niet.

Onderzoeksverantwoording

Dit onderzoek vond plaats van vrijdag 14 tot en met maandag 17 april 2023. In totaal werkten 2.197 Nederlanders van 18 jaar of ouder mee aan dit onderzoek.

I&O Research voerde dit onderzoek uit op eigen initiatief. Er is geen opdrachtgever.
Het grootste deel van de steekproef (n=1.996) is afkomstig het I&O Research Panel, 201 respondenten deden mee via PanelClix. Dit zijn allen Nederlanders met een niet-westerse migratieachtergrond.

De onderzoeksresultaten zijn gewogen op geslacht, leeftijd, regio, opleidingsniveau en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021. De weging is uitgevoerd conform de richtlijnen van de Gouden Standaard. Hiermee is de steekproef representatief voor de kiesgerechtigde Nederlandse inwoners (18+), voor wat betreft deze achtergrondkenmerken.


[1] Coalitie: VVD, D66, CDA, CU. Rechts van coalitie: PVV, BBB, FvD, JA21, SGP, 50Plus, BvNL. Links van coalitie: PvdA, GL, PvdD, SP, DENK, BIJ1.

We vertellen u graag nog veel meer over Ipsos I&O.


Neem contact op

afbeelding

Asher van der Schelde

Onderzoeker

afbeelding

Peter Kanne

Senior onderzoeksadviseur

Willen weten...
Herkent u zich daarin? Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.