Betalen voor maatschappelijke activiteiten?

Aangepast sociaal stelsel

Ondanks de economische groei en het historisch gezien lage werkloosheidscijfer, kregen toch meer dan één miljoen mensen in 2019 een WW- of arbeidsongeschiktheidsuitkering (Start Foundation, 2019. Rapport: Wat vindt Nederland Maatschappelijk Waardevol Werk). Start Foundation, een onafhankelijke maatschappelijke ontwikkelaar die zich inzet voor een arbeidsmarkt waarin iedereen kan meedoen, constateert hier een probleem in het bestaande sociale stelsel. Daarom wordt er nagedacht over een aangepast sociaal stelsel dat zich bij uitstek richt op het bieden van participatiezekerheid.

Start Foundation ziet aan de ene kant dat er een grote groep mensen is die met afstand tot de arbeidsmarkt staat – zij kunnen en willen graag werken, maar door omstandigheden lukt dat niet – en aan de andere kant dat er allerlei maatschappelijke problemen zijn die vragen om een oplossing. Voor Start Foundation ligt de oplossing voor de hand: betaalde banen ontwikkelen die idealiter ook maatschappelijke problemen oplossen.

Maar welke problemen wil de burger graag opgelost zien? Wat vindt Nederland maatschappelijk waardevol? Hoe zou dit georganiseerd en, misschien wel belangrijker, gefinancierd moeten worden? Om deze vragen te beantwoorden heeft I&O Research in dit verkennende onderzoek Start Foundation advies gegeven over de vragenlijst en het veldwerk uitgevoerd.

Top 12

Wat opvalt is dat met name activiteiten in de zorgsector (met een focus op ouderen) en activiteiten gericht op de integratie van immigranten en asielzoekers als maatschappelijk waardevol worden gezien. De meest gewaardeerde functies zijn activiteiten met eenzame ouderen organiseren (96%), het introduceren van huiskamerassistenten in verzorgingstehuizen (88%), het bevorderen van digi-vaardigheden (87%) en het wegwijs maken van mensen in de Nederlandse samenleving (83%).            

Figuur 1. “We hebben een aantal ideeën voor maatschappelijk waardevol werk. Per idee vragen we u of u dit maatschappelijk waardevol werk vindt”

Herinvesteren

Uit deze verkennende studie komt nog wel het sterkst naar voren dat er een groot draagvlak is voor het betalen van banen die nu (deels) vrijwillig worden gedaan. Bij de vraag “vindt u dat maatschappelijk waardevol werk gewoon betaald moet worden? (antwoordopties: “Ja, zeker weten”, “Ja, maar onder een bepaalde voorwaarde, namelijk…”, en “Nee, want…”) is
76 procent van de Nederlanders van mening dat dit inderdaad onvoorwaardelijk moet gebeuren. Het is ook interessant dat deze bereidwilligheid om te betalen voor maatschappelijk waardevol werk minimaal varieert met het onderwijsniveau van de ondervraagden.

Omdat in dit scenario meer mensen een baan zullen hebben, ligt het volgens Nederlanders het meest voor de hand dat dit gefinancierd wordt vanuit besparingen op uitkeringen (42%) én vanuit de winsten die de banen opleveren in het bedrijfsleven (39%). Maar weinig Nederlanders zitten te wachten op hogere belastingen (Start Foundation, 2019. Rapport: Wat vindt Nederland Maatschappelijk Waardevol Werk).

Figuur 2. “Hieronder vindt u een aantal stellingen van hoe maatschappelijk waardevol werk georganiseerd kan worden. Per stelling vragen we om aan te geven in hoeverre u het hiermee (on)eens bent.” (% mee eens)

Onderzoeksverantwoording

I&O Research was verantwoordelijk voor het uitvoeren van het onderzoek in opdracht van Start Foundation, een onafhankelijke maatschappelijke ontwikkelaar die zich inzet voor een maatschappij waarin iedereen werkt en die voor iedereen werkt. In totaal deden 1.004 personen mee aan dit onderzoek. Zij zijn via het I&O Research Panel uitgenodigd. De online dataverzameling vond plaats in juni 2019. De onderzoeksresultaten zijn conform de richtlijnen van de Gouden Standaard gewogen op regio, geslacht en leeftijd en hiermee representatief voor de Nederlandse bevolking (18+).

Lees hier het rapport van Start Foundation.

WSTARFOUND