Groei thuiskappers: een landelijk fenomeen?

Het aantal thuiskappers in Nederland groeide de afgelopen jaren fors. Dat kan consequenties hebben voor kappers in bedrijfspanden en voor de levendigheid van centra. In dit artikel gaan we in op de omvang en de landelijke ontwikkeling van het fenomeen thuiskappen. Hierbij kijken we ook naar verschillen op regionaal niveau.

Helft Nederlandse kapperszaken gevestigd aan huis

Sinds 2013 nam het aantal banen in Nederland in de haarverzorging toe met 7 procent, tot bijna 50 duizend. Het aantal kapperszaken groeide drie keer zo snel, tot ruim 26 duizend. De schaalverkleining die het gevolg is van deze toename, komt voor een belangrijk deel voor rekening van thuiskappers. Deze categorie ondernemers is in 2018 ten opzichte van 2013 gegroeid met 34 procent. Ondertussen werkt meer dan de helft van de ondernemers in de haarverzorging thuis of vanaf huis.

Het aantal thuiskappers groeide in Zuid-Holland en Utrecht in deze periode het hardst. Daardoor groeide hier het totaal aantal kappers ook sterker dan in de overige provincies. In contrast met deze provincies laten Groningen en Drenthe slechts een lichte groei zien van het aantal (thuis)kappers.

Relatief veel thuiskappers in Flevoland en Noord-Brabant

Het aandeel thuiskappers ten opzichte van het totale aantal kapperszaken is vooral groot in Flevoland en Noord-Brabant en bedraagt daar bijna twee derde. Er is echter een inhaalslag aan de gang doordat in de provincies met wat minder thuiskappers het aandeel het snelst stijgt.

Inwoners Zeeland en Limburg hebben meeste keus uit kappers

Het aantal thuiskappers per duizend inwoners is vooral hoog in de zuidelijke regio’s van Nederland. Zeeuws-Vlaanderen, maar ook overig Zeeland, Noord-Limburg, Midden-Limburg en – in mindere mate – de regio’s in Noord-Brabant hebben relatief veel thuiskappers vergeleken met de omvang van de bevolking. Het totale aantal kapperszaken per duizend inwoners laat een vergelijkbare regionale verdeling zien. In Gooi en Vechtstreek, Agglomeratie ’s-Gravenhage en Agglomeratie Haarlem hebben inwoners minder keus uit (thuis)kappers.

Meer thuiskappen in landelijk gebied

Behalve de verschillen op het niveau van provincies en COROP-regio’s, maakt het voor klanten van kappers uit of ze in sterk verstedelijkt gebied of juist in niet verstedelijkt gebied wonen. In sterk verstedelijkt gebied is er in 2018 één thuiskapper per tweeduizend inwoners. In niet verstedelijkt gebied ligt die verhouding duidelijk anders en is er een thuiskapper per duizend inwoners, twee keer zoveel.

Groeifactoren voor thuiskappen

Uit de data valt niet rechtstreeks op te maken waarom thuiskappen zo aan populariteit wint. Een belangrijke factor aan de aanbodkant is ongetwijfeld het steeds grotere aandeel van ZZP’ers in de bedrijvigheid in Nederland. Aan de consumentenkant zullen de lagere tarieven waarmee ZZP’ers kunnen werken een rol spelen. Maar regionale verschillen worden hier niet door verklaard. Het is mogelijk dat de arbeidsmarkt een belangrijke rol speelt. Wanneer de kans op een baan in andere branches kleiner is, kan een baan of ondernemerschap in de haarverzorging interessant(er) worden. Het verschil in ruimte (en ruimtegebruik) tussen sterk verstedelijkt gebied en niet verstedelijkt gebied kan een rol spelen. In de (grote) steden zijn er meer bedrijfspanden, op het platteland zijn de woonhuizen over het algemeen ruimer. In veel middelgrote gemeenten komen deze factoren bij elkaar.

Verantwoording van het onderzoek

De vestigingsregisters van het Landelijke Informatie Systeem Arbeidsplaatsen (LISA) vormen de bron van deze analyse. Dit register bevat de werkgelegenheid van bedrijven die actief zijn geweest in Nederland vanaf 1996. Binnen deze analyse staan bedrijven binnen de SBI-categorie 96021: ‘Haarverzorging’ centraal. Onder de bedrijven in deze SBI-categorie vallen zowel grote kapperszaken als kleine kapperszaken aan huis. In dit bestand zijn ook gegevens over het pand waarin een bedrijf is gevestigd opgenomen (BAG-gegevens). Bedrijven in de haarverzorging die gevestigd zijn in een pand met een woonfunctie als primair gebruiksdoel en die met één baan geregistreerd staan worden in deze analyse gezien als ‘thuiskapper’. Door koppeling van LISA-data aan CBS-gegevens over stedelijkheid is de invloed van die factor in beeld gebracht.

I&O Research is intensief betrokken bij de totstandkoming van LISA-materiaal. In de eerste plaats ondersteunen wij de Stichting LISA bij het ontsluiten van gegevens en adviseren wij afnemers over het gebruik van de data. Daarnaast maakt I&O Research gebruik van LISA-data voor analyses naar arbeidsmarkt, bedrijvendynamiek en omzetcijfers. Hiermee helpen wij diverse gemeentes en provincies met het opstellen van gedegen economisch beleid.