Gevolgen bevolkingskrimp voor gemeenten: tijd voor kwaliteit
Demografische veranderingen vormen de komende jaren in belangrijke mate het vertrekpunt voor nieuw of bijgesteld beleid. Vergrijzing en ontgroening gaan zich vertalen in een structurele bevolkingskrimp in grote delen van Nederland. Naar verwachting wordt ongeveer de helft van alle Nederlandse gemeenten geconfronteerd met een afnemend inwonertal. Krimp heeft gevolgen voor de locale economie en dus het economisch beleid van gemeenten. We lichten drie belangrijke peilers uit: winkelmeters, arbeidskrach-ten en woningen.
Minder winkelmeters
De boodschap dat de komende jaren mogelijk 30 procent van de winkelmeters zal gaan verdwijnen, doet nog al wat stof opwaaien. Oorzaken: de toename van verkoop via internet, het ontbreken van opvolgers, ‘consuminderen’ en de veranderende omvang en samenstelling van de bevolking. Dit vraagt om inspelen op een verminderde behoefte aan winkelmeters. De visievorming in de detailhandel zal qua accent verschuiven van meer naar betere meters.
Minder arbeidskrachten
Vanaf dit jaar verlaten door vergrijzing meer mensen de arbeidsmarkt dan dat er bij komen. Voor bedrij-ven en overheden wordt het lastiger om gekwalificeerd en ervaren personeel te vinden. De verschillen tussen krimp- en groeiregio’s worden snel groter. Bij arbeidsmarktbeleid zal een steeds sterker accent worden gelegd op matchingsvraagstukken; hoe krijgen we vraag en aanbod in een kwalitatieve balans?
Minder woningen
Door de krimp van het aantal inwoners en de vergrijzing bouwen veel gemeenten de komende jaren minder nieuwbouwwoningen. Woningbouwprogramma’s worden dan ook in grote getale herzien. Ambi-tieuze uitbreidingen van de woningvoorraad maken meer en meer plaats voor sloop en vervangende nieuwbouw, gericht op de veranderende samenstelling van de bevolking. Gedateerde woningen worden gesloopt en maken plaatsvoor levensbestendige woningen. Ook hier geldt dat er omslag van kwantiteit naar kwaliteit plaatsvindt. Het gaat er vooral om in te spelen op de kwalitatieve woonbehoefte van huis-houdens. Weten wat men wil, is weten wat te bouwen.
Transformatie-economie
Bovenstaande illustreert dat de economie momenteel sneller dan ‘normaal’ transformeert. Niet alleen kwantitatief als gevolg van de laagconjunctuur en mondiale veranderingen. Juist ook kwalitatief zijn er diverse structuurwijzigingen en -ontwikkelingen die de economie op elk niveau definitief veranderen. De demografische veranderingen staan aan de basis van die transformatie-economie, waarbij een omslag in denken zich geleidelijk ook vertaalt in veranderende uitgangspunten van beleid. Onderzoek en advies zal hierin mee (moeten) gaan. Niet alleen door meer maatwerk te leveren, maar ook door meer focus op wat de markt vraagt en draagt.