Gebrek aan vertrouwen belangrijke reden om niet te vaccineren

Ruim driekwart volwassenen nu gevaccineerd; vaccinatiebereidheid stabiel

In totaal heeft op dit moment^[1] 78 procent van de Nederlanders nu een vaccin gekregen. Vijf procent heeft een afspraak staan. Ongeveer een op zeven Nederlanders (15%) is nog niet gevaccineerd én heeft (nog) geen afspraak gemaakt. Ook onder de jongere leeftijdsgroepen is inmiddels meer dan zeven op de tien (gedeeltelijk) gevaccineerd.

[1] 9 tot 12 juli

Prognose stabiel: 80 à 90 procent straks gevaccineerd

In juni verwachtten we dat tussen de 80 en 90 procent van de Nederlanders zich zou laten vaccineren (al gerealiseerde vaccinatiegraad plus vaccinatiebereidheid = 86%).
Dat is nu niet anders: inmiddels is dus 78 procent al (minimaal één) gevaccineerd en heeft 5 procent al een afspraak gemaakt. Daarbovenop komt nog één procent dat zich ‘waarschijnlijk wel’ laat vaccineren. Van de nog niet gevaccineerden zegt nu niemand ‘ik ga me zeker wel laten vaccineren’. Twee procent weet het nog niet.
Hiermee zou de totale vaccinatiegraad op 85 procent van de Nederlandse bevolking komen.
Dit is in lijn met de huidige schatting van het RIVM (87%)^[1].

[1] Het RIVM berekent het percentage van de Nederlandse bevolking van 16 jaar en ouder dat zelf een prik wil hebben of al heeft gehad. De vaccinatiebereidheid is gebaseerd op een enquête die is afgenomen tussen dinsdag 1 juni en maandag 7 juni. Bron: https://coronadashboard.rijksoverheid.nl/landelijk/vaccinaties (geraadpleegd 13 juli 2021).

Gebrek aan vertrouwen belangrijke reden om niet te vaccineren

Degenen die zich (waarschijnlijk of zeker) niet willen laten vaccineren (12% van allen) vroegen we waarom ze dat niet willen.
Zes op tien (63%) van hen willen zich niet laten vaccineren omdat ze niet weten wat de langetermijneffecten van het vaccin zijn. Volgens ruim de helft (56%) is het vaccin er te snel en vertrouwt het daarom niet. Gebrek aan vertrouwen in overheid (44%) en gebrek aan vertrouwen in farmaceutische bedrijven (43%) zijn voor substantiële minderheden redenen om zich niet te laten vaccineren. Een op de drie geeft aan bang te zijn voor bijwerkingen (29%) en 18 procent is bang onvruchtbaar te raken.

We vroegen degenen die zich niet willen laten vaccineren dat in eigen woorden uit te leggen. Aanvullende redenen om niet te vaccineren die we hier tegenkomen zijn:

• Ik doe niet mee aan dit experimentele vaccin / het is onvoldoende getest
• Corona is niet zo erg, dus de nadelen van bijwerkingen wegen niet op tegen de voordelen
• Corona en de vaccinaties zijn onderdeel van ‘een groter plan’

Uit de toelichtingen van degenen die zich waarschijnlijk niet zouden laten vaccineren blijkt dat sommigen liever nog even afwachten. Degenen die nog niet weten of ze het vaccin willen (2% van allen) zijn met name bezorgd over de onduidelijkheid m.b.t. de werking en de effectiviteit van de vaccins. Dit ook met betrekking tot de nieuwe varianten: want hoe goed werken de huidige vaccins daartegen?

“Ik wacht op de duidelijke conclusie of dat er duidelijk wordt aangetoond dat als je het vaccin heb dat je de ziekte niet kan krijgen en de ziekte ook niet mee kan dragen”
“Omdat er elke keer weer een andere variant opkomt en dan is mijn vaccinatie waarschijnlijk niet goed genoeg”

Vaccinatiegraad blijft achter onder Nederlander met niet-westerse migratieachtergrond

In juni liep de verwachte vaccinatiegraad onder Nederlanders met een niet-westerse migratieachtergrond achter op het landelijk gemiddelde: 69 om 88 procent.
Nederlanders met een niet-westerse achtergrond hebben zich minder vaak laten vaccineren (44%) dan Nederlanders zonder een migratieachtergrond.
Een kwart laat zich zeker of waarschijnlijk niet vaccineren (23%) terwijl 11 procent het nog niet weet. Deze laatste groep kijkt niet per se negatief naar de vaccins, maar wacht het nog liever even af.

De ‘vaccinweigeraars’: wie zijn ze?

De helft van de huidige ‘vaccinweigeraars’ (niet gevaccineerd willen worden of dat nog niet weten) is middelbaar opgeleid. Ze zijn meestal tussen de 25 en 49 jaar oud en 35 procent heeft een niet-westerse migratieachtergrond. Een kwart van hen stemde bij de Tweede Kamerverkiezingen op Forum voor Democratie (27%; gemiddeld 5%) en deze groep heeft vaker dan gemiddeld niet gestemd.

Waardering voor uitvoering vaccinatiebeleid neemt verder toe

Vorige maand bleek dat met het verder uitrollen van de vaccinatiecampagne de waardering voor de uitvoering ook verder toenam. Nu inmiddels bijna iedereen die dat wil gevaccineerd is of een afspraak heeft, beoordeelt de meerderheid van de Nederlanders dit met een goed of uitstekend.
Zes op de tien (62%) noemen de uitvoering nu goed (uitstekend: 18%, goed 44%).
Nog maar 16 procent beoordeelt het beleid als niet goed (9%) of slecht (6%).

Onderzoeksverantwoording

Dit onderzoek vond plaats van vrijdag 9 juli tot maandag 12 juli 2021.
Er werkten in totaal 1.120 Nederlanders van 18 jaar of ouder mee aan dit onderzoek.
Het grootste deel hiervan (n=981) is afkomstig uit het I&O Research Panel en 139 respondenten vulden de vragenlijst in via het panel van PanelClix.

De onderzoeksresultaten zijn gewogen op geslacht, leeftijd, regio, opleidingsniveau en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021. De weging is uitgevoerd conform de richtlijnen van de Gouden Standaard. Hiermee is de steekproef representatief voor de kiesgerechtigde Nederlandse inwoners (18+), voor wat betreft deze achtergrondkenmerken. Bij onderzoek is er sprake van een betrouwbaarheidsinterval en onnauwkeurigheidsmarges. In dit onderzoek gaan we uit van een betrouwbaarheid van 95 procent. Bij een steekproef van n=1.000 en een uitkomst van 50 procent is er sprake van een foutmarge van plus of min 3,1 procent.

Het volledige rapport

Download hier het volledige rapport (pdf).