Data voor aanpak huisvestingstekort arbeidsmigranten

Door het groeiend aantal arbeidsmigranten ontstaan de laatste jaren knelpunten bij hun huisvesting. Er is momenteel een tekort aan geschikte huisvesting, die voldoet aan de minimale eisen. Expertisecentrum Flexwonen schat (eind 2017) een tekort van 100.000 verblijfsplaatsen. Gemeenten waar dit speelt willen (beleidsmatige) oplossingen bieden en hebben daarbij inzicht nodig in het aantal arbeidsmigranten dat in hun gemeente werkt en woont. Om hier in te voorzien heeft I&O Research een praktische schattingsmethode ontwikkeld.

In Nederland is het aantal arbeidsmigranten uit – vooral – Midden-, Zuid- en Oost-Europa het laatste decennium fors gestegen. Momenteel wonen er ongeveer 400.000 arbeidsmigranten in Nederland (volgens Expertisecentrum Flexwonen).

Arbeidsmigranten werken in een aantal specifieke sectoren van de arbeidsmarkt. Deels zijn dit sectoren waarvoor het al langer ‘lastiger’ is Nederlandse arbeidskrachten te vinden (bijvoorbeeld in de bouw, vleesverwerkende industrie en tuinbouw). Deels zijn het sectoren die zo hard groeien dat de arbeidsmarkt de vraag niet of nauwelijks aan kan (bijvoorbeeld transport, logistiek en (e-)distributie). Bewuste sectoren zijn niet gelijkmatig over het land verdeeld. In sommige regio’s gemeenten werken duidelijk meer arbeidsmigranten dan in andere. Dat geldt in zekere mate ook voor het aantal arbeidsmigranten dat in een bepaalde regio of gemeente woont.  

Gemeenten hebben niet altijd goed inzicht in het aantal arbeidsmigranten dat in hun gemeente woont en werkt. Dat komt onder andere door dat lang niet alle arbeidsmigranten staan geregistreerd in de basisadministratie en veel arbeidsmigranten niet in vaste dienst zijn bij het bedrijf waar ze werken (of de baas waarvoor ze werken – zoals in de bouw). 

Schatting van het aantal arbeidsmigranten in de gemeente Ede

Eind 2017 is op verzoek van de gemeente Ede een onderzoek uitgevoerd om in beeld te brengen hoeveel arbeidsmigranten in die gemeente wonen, hoe hun woonomstandigheden zijn en waar de arbeidsmigranten werken. Naast het raadplegen van landelijke en regionale bronnen en schattingen, hebben we gebruik gemaakt van de Basisregistratie Personen (BRP). Om tot een compleet beeld en een nog betere schatting te komen, voerden we interviews uit met arbeidsmigranten, uitzendbureaus, beleidsmedewerkers, de omgevingsdienst, scholen en met exploitanten en beheerders van hotels en recreatieparken. Door verschillende typen data, bronnen en methoden te combineren, heeft het onderzoek nieuwe inzichten opgeleverd.

Naar schatting zijn er ongeveer 2.000 arbeidsmigranten uit de MOE-landen woonachtig in de gemeente Ede. Deze arbeidsmigranten zijn grotendeels werkzaam in Ede zelf of in de regio FoodValley (dat laatste inzicht blijkt waardevol voor de gemeente). Van de MOE-landers staat ongeveer een kwart ingeschreven in de gemeentelijke administratie. Het aantal arbeidsmigranten is de afgelopen jaren toegenomen en blijft naar verwachting groeien.

Op zoek naar geschikte huisvesting in gemeente Ede

Ongeveer een derde van de arbeidsmigranten woont in recreatieparken. Door strengere handhaving op illegale bewoning, in het kader van Vitale Vakantieparken, zal een grote groep arbeidsmigranten moeten uitwijken naar andere huisvestingslocaties. Daarnaast is Hotel Flexforce, tot 2018 de grootste huisvestinglocatie met zo’n 400 arbeidsmigranten, met ingang van 2018 gesloten. Door deze ontwikkelingen neemt de druk op geschikte huisvesting in de gemeente toe.

Gemeente Ede gebruikt het onderzoek als basis voor beleid en gaat het gesprek aan met de aanbieders van huisvesting en met werkgevers. Daarnaast gaat de gemeente  op zoek naar panden die in aanmerking kunnen komen om (tijdelijk) ingezet te worden voor de huisvestingsvraag van arbeidsmigranten.