Column Sheila Sitalsing: “spierballenpolitiek van de overheid voedt wantrouwen”

Op 22 november 2016, een mooie, zonnige dinsdagmiddag, meldden zich ruim 100 klanten, relaties, medewerkers en oud-medewerkers van I&O Research aan de Piet Heinkade in Amsterdam.
Aanleiding: het 20-jarig jubileum van I&O Research. Thema van de dag: de participerende overheid. Het sleutelwoord deze middag: vertrouwen.
Een volledig verslag leest u volgende week op de I&O-website. Vandaag de bijdrage van eerste spreker:
Volkskrant-columniste Sheila Sitalsing.

Een overheid die zijn burgers niet vertrouwt oogst wantrouwen

Sheila Sitalsing illustreerde hoe een overheid die zijn burgers niet vertrouwt wantrouwen oogst. Ze refereerde daarbij aan het laatste jaarverslag van de Nationale ombudsman: “‘De overheid zegt enerzijds dat burgers in het kader van de participatiesamenleving meer de ruimte krijgen om zelf hun zaken te regelen. Anderzijds perkt zij deze ruimte in door allerlei eisen en regels te stellen en zwaar te straffen daar waar de regels niet worden opgevolgd. Dit staat haaks op elkaar en leidt in de praktijk tot problemen.’
“Die regel- en handhavingsdrift wortelt in wantrouwen. Terwijl 98 procent van de burgers gewoon deugt en er het beste van probeert te maken, wordt de burger door de overheid aangesproken als een potentiële fraudeur, die als je even niet oplet met zijn tengels in de kassen van de sociale voorzieningen zit te graaien en met buitenproportionele strafmaatregelen in het gareel dient te worden gehouden. Het resultaat is spierballenpolitiek.”

Ze liet ook de burger niet buiten beschouwing, die moet zijn wantrouwen jegens de overheid overwinnen. Maar daarvoor is wel een betrouwbare overheid nodig. Sheila noemde Harry van der Meijden, Inspecteur-Generaal van het Staatstoezicht op de Mijnen, die  moet bepalen tot welke niveaus van gaswinning in Groningen de risico’s aanvaardbaar zijn. Volgens eigen zeggen doet hij dat “geheel onafhankelijk.” De gasbaten voor de overheid zouden hier geen enkele rol bij spelen, uitsluitend de veiligheid voor mens en milieu.  “Als je dat in Groningen zegt, zeggen ze ja dahag. Hij wordt ten diepste gewantrouwd. (…) Herstel van vertrouwen heeft tijd nodig. En deemoed.”