Burgers niet minder tevreden over lokale democratie na coronamaatregelen

Nederlanders zijn niet minder tevreden over de lokale democratie dan twee jaar geleden. Ze zijn zelfs tevredener over hoe de democratie landelijk werkt. De doortastendheid waarmee de regering opereert ten aanzien van de coronacrisis lijkt de tevredenheid met de Nederlandse democratie dus niet te schaden, maar eerder te vergroten. Het overheidsoptreden wordt zeer goed beoordeeld door Nederlanders. Zie ook de hoge waarderingscijfers voor het kabinet in dit artikel.
Dit blijkt uit het onderzoek van I&O Research in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties naar burgerpercepties van democratie in tijden van corona.

Dit onderzoek onder 2.076 Nederlanders vond plaats van donderdag 7 tot dinsdagochtend 12 mei 2020.

Verminderde democratische controle acceptabel, mits tijdelijk

We vroegen Nederlanders of ze het volgende acceptabel vonden:

Het kabinet heeft verschillende (tijdelijke) noodmaatregelen afgekondigd om de coronacrisis het hoofd te bieden, zoals 1,5 meter afstand houden, het tijdelijk sluiten van horeca en de Noodmaatregel Overbrugging voor behoud van Werkgelegenheid (NOW).

Deze maatregelen zijn genomen door de regering, nog voordat de Tweede Kamer hiermee heeft ingestemd.

Op regionaal niveau bepalen de Veiligheidsregio’s welke maatregelen er gelden (bijvoorbeeld m.b.t. recreatie, kamperen en sporten). De gemeenteraden hebben hier geen invloed op.

Dit betekent dat onze gekozen volksvertegenwoordigers in bijvoorbeeld Tweede Kamer en gemeenteraden minder invloed hebben op de noodmaatregelen dan ze normaal gesproken hebben op beleid. Omdat er een noodsituatie is, wordt dit nu toegestaan.

Driekwart van de Nederlanders (76%) vindt de verminderde democratische invloed van volksvertegenwoordigers en de rol van de Veiligheidsregio’s op het coronabeleid dus acceptabel. Van deze groep zegt een derde (33%) dat het als tijdelijke maatregel acceptabel is, de helft (54%) vindt dat het zo lang mag duren als het kabinet nodig acht.
De manier waarop het coronabeleid tot stand komt vraagt om vertrouwen in het democratisch proces. Burgers die ontevreden zijn met het democratisch functioneren zijn er dan ook ontevredener over dat volksvertegenwoordigers tijdelijk minder invloed hebben op het coronabeleid.

Tekst loopt door onder figuur.

Lokale democratische tevredenheid gelijk gebleven, landelijk gestegen

In vergelijking met 2018 is de tevredenheid met de gemeentelijke democratie en het gemeentebestuur gelijk gebleven. De tevredenheid met de democratie in Nederland (dus landelijk) is gestegen: Nederlanders beoordelen de nationale democratie gemiddeld met een 7, een stuk hoger dan de 6,3 die in 2018 nog werd gegeven. Met name onder laag en middelbaar opgeleiden ligt de tevredenheid ten opzichte van 2018 fors hoger.

Tekst loopt door onder figuur.

Weinig mensen bekend met optreden gemeente in coronacrisis

Ongeveer de helft van de Nederlanders is niet bekend met de maatregelen die gemeentebesturen nemen.

Nederlanders die daar wel mee bekend zijn, zijn vaker tevreden dan ontevreden over het optreden van en informeren door hun gemeente. Drie op de tien geven aan ontevreden te zijn met de communicatie over coronamaatregelen door de gemeente (31%). Bijna de helft geeft aan hier tevreden mee te zijn (46%).

Tekst loopt door onder figuur.

Ruim acht op tien vinden beeldbel-vergaderen gemeenteraad acceptabel

De Tijdelijke wet digitale beraadslaging en besluitvorming maakt het mogelijk dat gemeenteraadsleden en Provinciale Statenleden via beeldbellen besluiten nemen. Er is brede acceptatie van deze tijdelijke wet: 84 procent vindt het acceptabel.

Er is potentieel voor digitale participatievormen zoals online gemeenteraadsvergaderingen of online informatiebijeenkomsten. Vooral burgers die op andere manieren al (offline) participeren zeggen dat ook online te willen doen. Dat geldt voor zowel laag- als hoogopgeleide burgers. De kloof met niet-participerende burgers kan daarentegen vergroten, aangezien deze groep zichzelf minder snel ziet aansluiten. Toch overweegt ongeveer een kwart van de niet-participerende burgers eens aan te sluiten bij een digitale informatiebijeenkomst (24%).

Coronanieuws

Nagenoeg alle Nederlanders houden het landelijk coronanieuws in de gaten. Ruim negen op de tien respondenten volgen het nationale coronanieuws en drie à vier op de tien volgen (ook) regionaal coronanieuws. Landelijke politici worden het meest gevolgd als het gaat om coronanieuws: premier Rutte, ministers en Tweede Kamerleden worden het vaakst genoemd.

Tekst loopt door onder figuur.

Verantwoording

I&O Research voerde dit landelijk representatief onderzoek uit onder 2.076 Nederlanders van 18 jaar en ouder. Dit onderzoek vond plaats van donderdag 7 tot dinsdagochtend 12 mei 2020.

De resultaten zijn gewogen op geslacht, leeftijd, opleiding, regio en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017. De weging is uitgevoerd conform de richtlijnen van de Gouden Standaard. Hiermee is de steekproef representatief voor de kiesgerechtigde Nederlandse inwoners (18+), voor wat betreft deze achtergrondkenmerken.

Bronvermelding

Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron (I&O Research en ministerie van BZK) duidelijk wordt vermeld.

Het volledige rapport

Download hier het uitgebreide rapport als PDF.

Corona Continu Onderzoek

Hoe gaan Nederlanders om met de coronacrisis? Wilt u weten wat ze voelen, denken of doen? Voor een overzichtelijke investering vragen we het aan een representatieve steekproef. Aanmelden voor onze juni-peiling kan tot en met vrijdag 29 mei.