Appels en peren

September is de maand van de appelpluk. Met de nodige coronamaatregelen waren er deze maand door het hele land appel- en perenplukdagen. Door het hele land, dat wil zeggen, in de gemeenten waar men appels en peren teelt. In de kaart is per gemeente het aantal vestigingen en banen in deze branche aangegeven met rode cirkels. In groentinten is de specialisatiegraad per regio aangegeven. Een specialisatiegraad van 1 of hoger duidt op een oververtegenwoordiging van werkgelegenheid in de appel- en perensector (zie toelichting onder dit artikel). Omdat de teelt van appels en peren samen één categorie vormt kunnen we beide fruitsoorten niet met elkaar vergelijken.

Betuwe grootste boomgaard

Regio’s met de meeste werkgelegenheid in de appel- en perenteelt zijn de Betuwe, Zuid-Beveland en het zuiden van de provincie Utrecht. Ook in de provincie Flevoland en verspreid over de provincies Noord-Brabant en Limburg zijn relatief veel banen te vinden in de teelt van appels en peren. De topgemeenten met meer dan 150 banen zijn West-Betuwe, Borsele, Buren, Dronten, Someren, Kapelle en Vijfherenlanden.

Sterkste krimp in Noord-Brabant

Landelijk gezien nam het aantal vestigingen in de teelt van appels en peren de laatste jaren af, van ruim 1.500 in 2014 tot minder dan 1.300 in 2019. Het aantal banen daalde in dezelfde periode met duizend tot 4.250 banen in 2019. De krimp is vooral te vinden in de provincies Noord-Brabant (een halvering van de werkgelegenheid), Gelderland en Flevoland. In de provincie Utrecht was er juist sprake van een lichte groei. De overige provincies zijn niet in de grafiek opgenomen omdat het hier om een beperkt aantal banen gaat.

Appels óf peren

Uit de Landbouwtelling van het CBS blijkt dat de totale oppervlakte voor de teelt van appels sinds 2000 gehalveerd is. In dezelfde periode nam de teelt van peren toe, maar niet voldoende om de krimp van de appelteelt te compenseren. Per saldo is er in de bedrijfstak dus sprake van krimp van het areaal.

Een oorzaak van de afname van de teelt van appels is de toenemende concurrentie vanuit het buitenland (zie dit artikel in De Volkskrant). Veel appeltelers zijn overgestapt op de perenteelt, omdat die voor hen nu meer rendabel is. Het gaat vooral om de teelt van de kwalitatief hoogstaande conference-peer. Er is internationaal veel vraag naar dit ras en het Nederlandse klimaat is erg geschikt voor de teelt ervan.

Verantwoording van het onderzoek

De vestigingsregisters van het Landelijke Informatie Systeem Arbeidsplaatsen (LISA) vormen de bron van deze analyse. Binnen deze analyse staan vestigingen binnen de SBI-categorie ‘01241: Teelt van appels en peren’ centraal.

Een specialisatiegraad (locatiequotiënt) geeft inzicht in welke mate de werkgelegenheid in een sector een rol speelt in de algehele werkgelegenheid van een regio. In dit geval is het regionale werkgelegenheidsaandeel van de appel- en perenteelt afgezet tegen het nationale aandeel. Een locatiequotiënt boven de 1 duidt op een oververtegenwoordiging van werkgelegenheid in die sector.

I&O Research is intensief betrokken bij de totstandkoming van LISA-materiaal. In de eerste plaats ondersteunen wij de Stichting LISA bij het ontsluiten van gegevens en adviseren wij afnemers over het gebruik van de data. Daarnaast maakt I&O Research gebruik van LISA-data voor analyses naar arbeidsmarkt, bedrijvendynamiek en omzetcijfers. Hiermee helpen wij gemeenten en provincies met het opstellen van gedegen economisch beleid.