Animo voor fusies op links en rechts toegenomen

In mei 2019 deed I&O Research een experiment om te onderzoeken wat er zou kunnen gebeuren als partijen op links of rechts samengaan. Hieruit bleek dat met name een fusie tussen PvdA en GroenLinks deze partijen meer stemmen zou kunnen opleveren dan de som der delen zonder fusie. In januari 2020 herhaalden we dit experiment met vergelijkbare uitkomsten voor de electorale kansen die een dergelijk samengaan van linkse partijen kan bieden. Bovendien blijkt dat kiezers, net als negen maanden geleden, genoeg hebben van de versnippering maar, méér dan toen, voorstander zijn van fusies op links én rechts.

Acht op tien kiezers: te veel versnippering door veelheid aan politieke partijen

• Bijna acht op de tien kiezers (78%) vinden dat er momenteel te veel politieke partijen meedoen aan de verkiezingen, waardoor er te veel versnippering is. Dat was in mei vorig jaar ook zo.
• Iets meer dan de helft van alle kiezers (54%) zou het een goede zaak vinden als partijen op links gingen fuseren. Een flinke stijging ten opzichte van acht maanden geleden, toen nog 42% dat vond.
  PvdA-kiezers zijn hier het meest enthousiast over (73% wil een fusie van linkse partijen), gevolgd door SP-, GroenLinks- en PVV-kiezers (allen 58%).
• Ook een fusie op rechts heeft aan steun gewonnen: van 35 naar 45 procent. Zowel een meerderheid van de PVV-kiezers (70%) als van de FvD-kiezers (61%) ziet dit zitten.

Fusiepartij GroenLinks en PvdA kan groter worden dan de som der delen

Een fusie van GroenLinks en PvdA zou deze partijen meer stemmen opleveren dan de partijen nu samen halen. Waar GroenLinks en PvdA opgeteld nu op 31 zetels staan, zouden dat er – als ze gezamenlijk de verkiezingen in zouden gaan – 40 kunnen worden. Van de huidige GroenLinks- en PvdA-kiezers zou ruim 80 procent voor de nieuwe partij kiezen, maar ook ruim een kwart van de huidige D66-kiezers en een vijfde van de SP-, PvdD- en twijfelende kiezers zou meegaan. Een fusiepartij van GroenLinks, PvdA én SP zou niet meer maar minder stemmen krijgen: 37 zetels. Veel van de GroenLinks- en D66-kiezers haken dan af en van de huidige SP-kiezers gaat slechts 58 procent mee. 

Fusie van GroenLinks en PvdA  

• In 2017 haalden GroenLinks en PvdA samen 23 zetels (14,8%).
• Op dit moment zouden dat er 31 zijn (20,6% in de laatste I&O-peiling).
• Als we een fictieve situatie voorleggen waarin GroenLinks en PvdA zijn gefuseerd, zou deze Nieuwe Linkse Partij 25,9% van de stemmen krijgen: 40 zetels; 9 zetels meer dus dan zonder fusie.
• De SP – die in deze variant niet meegaat in de fusie – haalt ook nog eens 4,8% (7 zetels), waarmee de linkse partijen samen naar 30,7 procent en (40 + 7 = 47 zetels) zouden gaan.

Fusie van GroenLinks, PvdA én SP 

• SP, GroenLinks en PvdA haalden in 2017 samen 32 zetels (23,9% van de stemmen). Deze drie linkse partijen zouden nu bij elkaar opgeteld op 40 zetels komen (26,7% in de laatste I&O-peiling).
• Als GroenLinks, PvdA én SP zouden samengaan, zou deze nieuwe linkse partij goed zijn voor 24,1 procent, zo’n 37 zetels; 3 minder dus dan als alleen PvdA en GroenLinks fuseren en 10 minder voor links in totaal.

Fusie op rechts (én op links)

• Als FvD en PVV zouden fuseren in een nieuwe rechtse partij zou deze partij 18,6% van de stemmen kunnen halen: 28 zetels. 2 zetels minder dan nu samen (30 zetels).
• Indien zowel op links (GroenLinks en PvdA) als op rechts (PVV en FvD) wordt gefuseerd, zou dat de linkse fusiepartij 42 zetels kunnen opleveren. De nieuwe rechtse partij zou dan naar 29 zetels gaan.

Meer informatie

Peter Kanne, politiek onderzoeker bij I&O Research, schreef op persoonlijke titel een opinieartikel dat de Volkskrant publiceert op 8 februari. “Tijd voor een Nederlandse Sardientjespartij. Echte Linkse Samenwerking kan electoraal succesvol zijn”. Zie: https://www.volkskrant.nl/columns-opinie

Verantwoording

I&O Research voerde dit (online) onderzoek uit van vrijdag 10 tot en met dinsdagochtend 14 januari 2020. In deze periode werkten 2.221 Nederlanders van 18 jaar en ouder mee. De deelnemers zijn geselecteerd uit het I&O Research Panel (n=2.066), aangevuld met leden van PanelClix (n=155). De onderzoeksresultaten zijn na herweging op geslacht, leeftijd, regio, opleidingsniveau en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 representatief voor Nederlanders van 18 jaar en ouder, voor wat betreft deze achtergrondkenmerken. Dit is uitgevoerd conform de richtlijnen van de Gouden Standaard.

Experiment is geen voorspelling

Dit onderzoek heeft als doel globaal te tonen wat de electorale dynamiek kan zijn als partijen fuseren. De uitkomsten geven de virtuele situatie van dat moment weer en zijn geen voorspelling voor komende verkiezingen. In de vraagstelling is geen rekening gehouden met wie de lijsttrekker van de verschillende (fusie)partijen zou zijn. Respondenten kregen de verhoudingen in de peilingen van dat moment te zien en een beknopte beschrijving van de programmapunten. De gebruikte vraagstelling is als bijlage opgenomen.

Overname uit deze publicatie is alleen toegestaan met expliciete vermelding van I&O Research als bron.