Aanpak van alcoholgebruik in twee regio’s

In bepaalde gebieden in Nederland wordt onder jongeren tot zestien jaar veel gedronken. Opvallend is dat meerdere regio’s claimen dat er sprake is van het hoogste alcoholgebruik onder jongeren van Nederland.
16 augustus 2010

In bepaalde gebieden in Nederland wordt onder jongeren tot zestien jaar veel gedronken. Opvallend is dat meerdere regio’s claimen dat er sprake is van het hoogste alcoholgebruik onder jongeren van Nederland. Zoals de kaart laat zien zijn er enkele regio’s waar meer wordt gedronken: ruwweg in Overijssel, Noord-Holland en het oostelijk deel van Brabant.

Daarom zijn er naast een grote landelijke campagne meerdere regionale projecten opgezet om aandacht te vragen voor het alcoholgebruik onder jongeren. Onder andere in West-Brabant (Think before you drink), de Achterhoek (Minder drinken in de Achterhoek) en de kop van Noord-Holland (Helder in de Kop). Zoals de kaart laat zien gaat het hier om ‘probleemgebieden’. Maar ook in West-Brabant is een project opgezet. Het is interessant te zien wat de resultaten van de inspanningen binnen deze projecten zijn. Van twee alcoholmatigingsprojecten zijn recent resultaten bekend gemaakt: in West-Friesland (met de campagne West-Frisland) en in Zuidoost-Brabant (project Laat je niet flessen). Dit artikel behandelt de resultaten, overeenkomsten en verschillen tussen deze twee projecten.

Situatieschets

De effecten van het gevoerde beleid in West-Friesland zijn onderzocht door ruim 7.500 jongeren en 2.000 ouders te ondervragen over het feitelijk alcoholgebruik en de attitude ten opzichte van alcohol. Verder is er gekeken naar de effecten van de veranderde horecasluitingstijden. In Zuidoost-Brabant zijn ook twee onderzoeken uitgevoerd: een naleveringsonderzoek onder alcoholverstrekkers door het inzetten van minderjarige mysteryshoppers en een draagvlakonderzoek onder bijna 1.200 ouders.
Van de jongeren in de regio Eindhoven begint 90 procent met drinken voordat ze 16 jaar zijn geworden. Bijna de helft (48 procent) drinkt op deze leeftijd vijf of meer glazen in het weekeinde. In West-Friesland drinkt zelfs 57 procent van de jongeren van 16 jaar vijf of meer glazen . Dit percentage betekent een daling in vergelijking met 2006 toen dit bijna tweederde (64 procent) was.

Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen beide projecten? In de tabel is dit schematisch weergegeven:

Zuidoost-BrabantWest-Friesland
deelnemende gemeenten2110
projectProject Laat je niet flessenProject Jeugd, Alcohol en Drugs
doelstelling·          Opschuiven startleeftijd alcoholgebruik·          Afname dronkenschap in publieke domein·          Beperken beschikbaarheid·          Terugdringen startleeftijd alcoholgebruik·          Reductie alcoholgebruik jongeren met 5%·          Afname overmatig alcoholgebruik·          Minder overlast door (drinkende) jongeren
Speerpunten aanpak·          Publiekscampagne ‘Laat je niet flessen’·          Aanpak verkoop alcohol in horeca en supermarkten·          Focus op omgeving ipv individu, meer op volwassenen ipv jongeren·          Publiekscampagne ‘West-Frisland’·          Voorlichting BO en VO·          Vervroeging uiterste toegangstijd  horeca·          Aanpak ‘zuipketen’·          Alcohol-nee contract (tussen ouders en jongeren)
Bereikte effecten·          Het aankopen van alcohol is moeilijker·          Startleeftijd is gestegen·          Jongeren proberen minder vaak alcohol te kopen·          Reductie alcoholgebruik 10-15 jarigen met 8%·          Het aandeel drinkende jongeren tussen 10-23 jaar is afgenomen·          Afname van binge drinken met 5%·          Lagere tolerantie tov minderjarig alcoholgebruik·          Jongeren drinken minder vaak in sportkantines

Een kenmerk van beide projecten is de integrale aanpak. Naast de gemeenten zijn onder meer de politie, de horeca en bureau jeugdzorg bij het project betrokken.

Een inhoudelijk verschil dat in West-Friesland zowel wordt ingezet op jongeren en volwassen, terwijl in Brabant vooral de volwassenen centraal staan in de projectaanpak. In West-Friesland ligt de focus van het project in sterke mate op de schoolgaande jeugd, onder meer door middel van alcoholvoorlichting op basisscholen en het voortgezet onderwijs. In Brabant is meer aandacht voor verstrekkers van alcohol, zoals supermarkten, sportkantines en de horeca. Zo is er gebruik gemaakt van minderjarige mysteryshoppers die probeerden alcohol te bestellen bij diverse verkooppunten. En hier helaas vaak in slaagden. In West-Friesland is een van de maatregelen het vervroegen van de uiterste toegangstijd waarop bezoekers nog bij een horecagelegenheid mogen worden toegelaten. Deze is in vrijwel alle regiogemeenten vervroegd tot 12 uur.

Een ander verschil tussen de beide regio’s zit in de opzet van de onderzoeken om de resultaten van de campagnes te monitoren. In Eindhoven ligt de focus bij de ouders die worden ondervraagd. En er is een mysteryguest-onderzoek uitgevoerd. In West-Friesland zijn zowel jongeren als volwassenen bevraagd over hun feitelijke alcoholgebruik en hun attitude ten opzichte van alcoholgebruik door jongeren.

Resultaten

Een bemoedigend resultaat van beide projecten is dat ouders in de regio’s strenger zijn geworden als het gaat om drankgebruik van pubers. In de regio Eindhoven had vier jaar geleden een kwart van de ouders geen probleem met alcoholgebruik onder de zestien, in 2010 is dit gedaald naar een op de tien. Ook uit West-Friesland komen geluiden dat ouders minder tolerant zijn tegenover alcoholgebruik door hun kinderen. Volgens de jongeren onder de zestien vond in 2006 nog 55 procent van de ouders het goed dat zij wel eens alcohol dronken, in 2009 is dit gedaald tot 37 procent. Toch is er in beide regio’s nog het nodige werk te verzetten. Met name het alcoholgebruik van 16-23 jarigen blijkt moeilijker te beïnvloeden dan dat van de jongere jeugd tot en met 15 jaar.

Informatie over de projecten in West-Friesland en Zuid-Oost Brabant is te vinden via:
www.westfrisland.nl
www.ljnf.nl

Eerder uitgevoerde onderzoeken en publicaties van I&O Research op het gebied van jeugd en alcohol zijn onder meer:
• Bouwmeester & Leerschool, Effectmeting project ‘Jeugd & Alcohol in West-Friesland’, januari 2010
• Lempens e.a, ‘Jeugdmonitor West-Friesland 2009’, december 2009
• Bouwmeester & Holzmann, Draagvlak nieuwe sluitingstijden horeca’, augustus 2008
• Bouwmeester & Franx, Nulmeting wijziging toegangstijden horeca’, februari 2010
• Bouwmeester & Leerschool, ‘Horecasluitingstijden in Friesland’, juni 2009
• Bouwmeester e.a. ‘Effecten van het project Veilig Uitgaan in Noord-Holland Noord, augustus 2009

Willen weten...
Herkent u zich daarin? Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.